به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ دانشمندان با مطالعه روی محتویات پاپیروس‌های به جا مانده از مصر باستان، متوجه شدند که طیف بسیار متنوع‌تری از مارها از آنچه تصور می‌کردیم در سرزمین فراعنه زندگی می‌کردند که همچنین توضیح می‌دهد که چرا این نویسندگان مصری آنقدر مشغول درمان مارگزیدگی بودند.
خیلی اوقات همانند نقاشی‌های درون غار، متونی که اوائل تاریخ بشریت ثبت شده‌اند، حیوانات وحشی آن دوران را توصیف می‌کنند. این اطلاعات جزئیات قابل توجهی را ارائه می‌دهند، البته گاهی اوقات شناسایی گونه‌هایی که با تغییرات زیادی مواجه یا به کلی منقرض شده‌اند، کار دشواری است.
به عنوان مثال، سند مصر باستان به نام «پاپیروس بروکلین»، که قدمت آن به حدود ۶۶۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد برمی‌گردد، اما احتمالاً کپی یک سند بسیار قدیمی‌تر است، انواع مختلفی از مارها را که در آن زمان شناخته شده بودند، اثرات نیش آنها و درمان آنها را فهرست می‌کند. این پاپیروس علاوه بر علائم نیش، خدایی را که با مار مرتبط است یا مداخله او ممکن است بیمار را نجات دهد، توصیف می‌کند.
به عنوان مثال، نیش «مار بزرگ آپوفیس» (خدایی که به شکل مار درآمده بود) باعث مرگ سریع توصیف شده است. همچنین به خوانندگان هشدار می‌دهد که این مار دارای دو نیش معمولی نیست، بلکه دارای چهار نیش است که هنوز هم یک ویژگی نادر برای یک مار امروزی است.
مارهای سمی توصیف شده در پاپیروس بروکلین متنوع هستند: ۳۷ گونه ذکر شده است که شرح ۱۳ گونه از بین رفته است. این در حالی است که امروزه، منطقه مصر باستان زیستگاه گونه‌های بسیار کمتری است و این منجر به گمانه‌زنی‌های زیادی در میان محققان شده است تا دریابند کدام گونه‌ها توصیف شده‌اند.
مار چهار نیش
هیچ رقیب معقولی برای مار بزرگ آپوفیس در مصر باستان وجود نداشت. مانند بسیاری از مارهای سمی که باعث اکثر مرگ و میر در جهان می‌شوند، افعی‌ها و مارهای مار کبری که اکنون در مصر یافت می‌شوند فقط دو نیش دارند، یک نیش در هر استخوان فک بالایی. در مارها، برخلاف پستانداران، استخوان‌های فک از دو طرف جدا شده و به طور مستقل حرکت می‌کنند.
نزدیک‌ترین مار مدرن که اغلب دارای چهار نیش است، «بومسلنگ» یا «مار درختی سبز» است که اکنون فقط در منطقه‌ای در ۶۵۰ کیلومتری جنوب مصر کنونی یافت می‌شود. سم آن می‌تواند باعث خونریزی سراسری و همچنین خونریزی مغزی در فرد شود.
مار بومسلنگ
آیا مار آپوفیس می‌تواند توصیف اولیه‌ای از بومسلنگ باشد؟ و اگر چنین است، چگونه مصریان باستان با آن روبه‌رو می‌شدند؟
«الیشا مک‌براید» (Elysha McBride)، دانشجوی کارشناسی ارشد، برای جواب به این سوال از یک مدل آماری به نام مدل‌سازی موقعیت اقلیمی استفاده کرد تا بررسی کند که چگونه محدوده مارهای آفریقایی و شامی (شرق مدیترانه) در طول زمان تغییر کرده است.
خدای آپوفیس در نقاشی دیواری مصر باستان و شباهت بسیار زیاد مار به مار بومسلنگ
این مدل شرایطی را که یک گونه در آن زندگی می‌کند، بازسازی و بخش‌هایی از سیاره را که شرایط مشابهی را ارائه می‌دهند، شناسایی می‌کند. هنگامی که مدل برای تشخیص مکان‌های مناسب امروزی آموزش داده شد، می‌توان نقشه‌های شرایط آب و هوایی گذشته را اضافه کرد. این مدل نقشه‌ای را تهیه می‌کند و تمام مکان‌هایی را نشان می‌دهد که آن گونه ممکن است در گذشته در آنجا زندگی کرده باشد.
در دنباله مارهای باستانی
مطالعه محققان نشان می‌دهد که آب‌وهوای بسیار مرطوب‌تر مصر باستان برای بسیاری از مارهایی که امروزه در آنجا زندگی نمی‌کنند، مساعد بوده است.
محققان روی ۱۰ گونه از مناطق استوایی آفریقا، منطقه مغرب در شمال آفریقا و خاورمیانه تمرکز کردند که ممکن است با توصیفات پاپیروس مطابقت داشته باشد. این گونه‌ها شامل برخی از خطرناک‌ترین مارهای سمی آفریقا مانند «مامبای سیاه»، «مار دمنده» و بومسلنگ می‌شود.
آنها متوجه شدند که ۹ گونه از ۱۰ گونه احتمالا زمانی در مصر باستان زندگی می‌کرده‌اند. بسیاری می‌توانستند بخش‌های جنوبی و جنوب شرقی کشور را مانند آن زمان اشغال کنند؛ مثل سودان شمالی مدرن و سواحل دریای سرخ.
بقیه گونه‌ها ممکن است در دره حاصلخیز و پر گیاه نیل یا در امتداد ساحل شمالی زندگی می‌کردند. به عنوان مثال، بومسلنگ‌ها ممکن است در امتداد سواحل دریای سرخ در مکان‌هایی زندگی می‌کردند که ۴ هزار سال پیش بخشی از مصر بوده است.
به همین ترتیب، یکی از مدخل‌های پاپیروس بروکلین، ماری شبیه به بلدرچین را توصیف می‌کند که «مثل دم زرگر در بدن گر می‌گیرد». این توصیفات خیلی زیاد شبیه به مار دمنده است. اما این مار در حال حاضر فقط در جنوب خارطوم در سودان و در شمال اریتره زندگی می‌کند. در این مورد نیز مدل محققان نشان داد که محدوده این گونه زمانی در مصر باستان بوده است.
محققان می‌گویند: از دوره ای که ما مدل‌سازی کردیم، خیلی چیزها تغییر کرده است. خشک شدن آب و هوا و بیابان‌زایی حدود ۴ هزار و ۲۰۰ سال پیش آغاز شده بود، اما شاید به طور یکنواخت نبود. به عنوان مثال، کشاورزی و آبیاری در دره نیل و در امتداد ساحل فرآیند خشک شدن را کند کرده و به بسیاری از گونه‌ها اجازه داده است تا در دوران تاریخی باقی بمانند.
این بدان معناست که بسیاری از مارهای سمی که فقط از جاهای دیگر می‌شناسیم ممکن است در زمان فراعنه در مصر بوده باشند. این مطالعه نشان می‌دهد که وقتی متون باستانی را با فناوری مدرن ترکیب می‌کنیم چقدر می‌تواند روشنگر باشد. حتی یک توصیف خیالی یا غیر دقیق باستانی می‌تواند بسیار آموزنده باشد.
مدل‌سازی محدوده‌های باستانی گونه‌های مدرن می‌تواند به ما چیزهای زیادی در مورد چگونگی تغییر اکوسیستم اجدادمان در نتیجه تغییرات محیطی به ما بیاموزد. ما می‌توانیم از این اطلاعات برای درک تأثیر تعامل آنها با حیات وحش اطرافشان استفاده کنیم.
انتهای پیام/
نظر شما