به‌گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان، زهرا سلیمی کارشناس مدیریت منابع آبی در تشریح وضعیت بحرانی دشت کبودرآهنگ اظهار داشت، دشت کبودرآهنگ به دلیل کشاورزی پرمصرف آبی و حفر چاه‌های غیرمجاز و مجاز پروانه دار با برداشت‌های بیش از ظرفیت سفره‌های آب زیرزمینی روبه‌رو است. او معتقد است، این برداشت‌ها نه تنها حجم آبخوان را کاهش داده بلکه منجر به تراکم لایه‌های خاک و آغاز پدیده فرونشست زمین شده است که یک فاجعه محیط زیستی و عمرانی محسوب می‌شود.

وی در گفت‌وگو با ایسکانیوز تأکید کرد، فرونشست زمین در این دشت، تهدیدی جدی برای تأسیسات زیربنایی، خطوط لوله گاز و نفت، جاده‌ها و حتی سازه‌های شهری است. او گفت، این پدیده یک فرآیند غیرقابل بازگشت است و تنها راهکار مؤثر، تثبیت وضعیت و جلوگیری از پیشروی آن از طریق بازگرداندن آب به سفره‌های زیرزمینی و مدیریت قاطعانه برداشت‌ها است.

سلیمی افزود، یکی از راهکارهای نوین و علمی برای احیای این دشت، مدل‌سازی هیدروژئولوژیکی پیشرفته است. او تصریح کرد، این مدل‌ها به ما اجازه می‌دهند تا با شبیه‌سازی دقیق، اثرات مختلف مداخلات انسانی و طبیعی بر آبخوان را پیش‌بینی کنیم و نقاطی را که بیشترین پتانسیل برای جذب و ذخیره آب را دارند، جهت اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی هدفمند شناسایی کنیم.

او تصریح کرد، طرح‌های تغذیه مصنوعی باید از حالت سنتی خارج شده و به صورت مهندسی‌شده اجرا شوند. وی بیان داشت، این طرح‌ها شامل احداث بندهای انحرافی، کانال‌های نفوذپذیر و حوضچه‌های پخش سیلاب در مناطقی است که مدل‌سازی هیدروژئولوژیکی نشان می‌دهد دارای بیشترین ضریب نفوذ آب به اعماق زمین و سفره‌های زیرزمینی هستند. استفاده از سیلاب‌های فصلی برای تغذیه مصنوعی، یک منبع مهم آب است.

این کارشناس مدیریت منابع آبی، نقش تغییر الگوی کشت در شهرستان کبودرآهنگ را اساسی دانست. وی افزود، ادامه کشت محصولات پرمصرف آبی در این دشت، تمام تلاش‌ها برای احیای آبخوان را بی‌اثر خواهد کرد. سازمان جهاد کشاورزی باید با قاطعیت و با ارائه مشوق‌های لازم، کشاورزان را به سمت محصولات کم‌آب‌بر و کشت‌های گلخانه‌ای سوق دهد.

سلیمی خاطرنشان کرد، مدیریت یکپارچه منابع آب شامل نصب کنتورهای هوشمند بر روی تمام چاه‌های مجاز و برخورد قاطع با چاه‌های غیرمجاز است. او تأکید کرد، بدون کنترل دقیق میزان برداشت آب و سهمیه‌بندی عادلانه، فرونشست زمین به سرعت مناطق بیشتری از دشت را در معرض خطر قرار می‌دهد و فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر رخ خواهد داد.

وی افزود، داده‌های حاصل از مدل‌سازی هیدروژئولوژیکی باید به صورت عمومی در اختیار تصمیم‌گیران استان قرار گیرد. این اطلاعات باید مبنای تمام تصمیمات توسعه‌ای و عمرانی در منطقه باشد تا از احداث سازه‌های سنگین در مناطقی که مستعد فرونشست هستند، جلوگیری شود. برنامه‌ریزی شهری باید کاملاً مبتنی بر وضعیت ژئوتکنیکی دشت باشد.

در بخش پایانی این گفتگو زهرا سلیمی بر لزوم نقش‌آفرینی جوامع محلی در احیای دشت تأکید کرد. او گفت، اجرای موفق طرح‌های مدیریت منابع آبی تنها با مشارکت فعال و آگاهانه کشاورزان و روستاییان امکان‌پذیر است. باید مزایای تغییر الگوی کشت و اهمیت حفظ آبخوان برای نسل‌های آینده به زبان ساده به آن‌ها منتقل شود.

وی تصریح کرد، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی استان باید فعالانه در پایش مستمر پدیده فرونشست زمین مشارکت کنند. او افزود، اندازه‌گیری‌های دقیق جابه‌جایی‌های سطح زمین با استفاده از تکنیک‌های ماهواره‌ای (مانند رادار تداخل‌سنجی) و نصب ابزارهای دقیق زمینی، برای نظارت بر اثربخشی طرح‌های احیا ضروری است.

سلیمی همچنین به اهمیت تأمین منابع مالی پایدار برای پروژه‌های آبخوان‌داری اشاره کرد. او افزود، این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی بلندمدت هستند که بازدهی آن‌ها به تدریج مشخص می‌شود. تخصیص بودجه‌های ملی و استانی پایدار به این طرح‌ها، تضمین‌کننده تداوم احیای دشت خواهد بود.

این کارشناس مدیریت منابع آبی در خاتمه سخنان خود اعلام کرد، دشت کبودرآهنگ یک ثروت ملی است که حیات اقتصادی و زیست‌محیطی منطقه به آن وابسته است. نجات این دشت از بحران فرونشست و بی‌آبی، نیازمند ترکیبی از دانش علمی مدل‌سازی هیدروژئولوژیکی، مدیریت قاطعانه برداشت‌ها و اراده عمومی برای تغییر الگوهای مصرف آب است.

خبرنگار: نازنین مولایی منظر

انتهای پیام./