به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز، امروز ۱۸ مهر برابر با ۱۰ اکتبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید:

۱۷ مهر؛ در تاریخ چه گذشت؟

رویدادها:

۸۳۳ - سالگشت مرگ مامون، خلیفه ای که مادرش ایرانی بود

دهم اکتبر سال ۸۳۳ میلادی مامون هفتمین خلیفه عباسی که مادرش یک ایرانی بود، در جریان لشکرکشی به آناتولی (ترکیه آسیا) برای جنگ با روم شرقی، در شهر سارد ناگهان درگذشت. وی ۴۷ ساله بود و ۲۰ سال خلافت کرده بود. هارون الرشید پدر او، قبلا مامون را به عنوان جانشین امین (پسر دیگرش) اعلام کرده و وی را فرمانداری کل خراسان داده بود که پس از مرگ پدر، امین فرزند خود موسی را جانشین اعلام کرد و این کار، فرصت مناسبی به دست میهندوستان استقلال طلب ایرانی داد تا به نام حمایت از مامون بپاخیزند، ارتش امین را در سه نبرد از جمله جنگ ری شکست دهند بغداد را بگیرند و سر امین را برای مامون به خراسان بفرستند. میدان جنگ ری، محل امروز تهران بود.

با این که از آن پس بغداد در دست مقامات منصوب از جانب مامون بود، وی سالها از شهر مرو (پایتخت وقت خراسان) بر امپراتوری اسلامی که تا اسپانیا امتداد داشت حکومت می کرد. مامون مردی دانش پرور و آگاه از افکار فلاسفه یونان باستان بود و به همین منظور بیت الحکمة بغداد را با یک کتابخانه بزرگ تاسیس کرده بود. در دوران خلافت مامون، اداره امور امپراتوری در دست ایرانیان بود و نامزدهای هر مقام پس از گذراندن امتحان معلومات، بررسی تجربه و تعیین میزان شایستگی آنان و یاد کردن سوگند منصوب می شدند. مامون که عامل شهادت امام رضا (ع) بود پس از درگذشت وی، برادرش المعتصم خلیفه شد.

۱۵۷۵ - جنگ مذهبی فرانسویان، به شکست پروتستانها انجامید و «دوک دو گیز» حکمران کاتولیک ها برنده شد.

۱۸۶۸ - کارلوس مانوئل Carlos Manuel Cespedes انقلابی قرن نوزدهم کوبا، در این روز در این کشور (مستعمره و مهاجر نشین قدیمی اسپانیا) اعلام استقلال کرد ولی استقلال کوبا تا قرن بیستم تحقق نیافت.

۱۸۸۱ - تأسیس اتحاد سه گانه میان اتریش، آلمان و ایتالیا

پس از آنکه اتحاد دوگانه در سال ۱۸۷۹م بین اتریش و آلمان ایجاد شد و سنگ بنای نظام بین المللی شکل گرفت، ایتالیا نیز در سال ۱۸۸۱م به این پیمان پیوست و با تأسیس اتحادیه جدید در دهم اکتبر آن سال در ویِن، نام این تشکُّل به اتحاد سه‏گانه تغییر یافت. این پیمان که در دروه‏های پنج ساله تجدید می‏شد، تا اوایل جنگ جهانی اول ادامه داشت. بر اساس اتحاد سه گانه، چنانچه ایتالیا مورد حمله فرانسه قرار می‏گرفت، آلمان و اتریش به کمکش می‏شتافتند و در صورت حمله فرانسه به آلمان، ایتالیا به حمایت از آلمان برمی‏خاست. هم‏چنین اگر هر یک از سه کشور مورد حمله دو یا چند قدرت بزرگ قرار می‏گرفتند، کشورهای هم پیمان به یاری او، وارد جنگ می‏شدند. این پیمان بازتاب نارضایتی ایتالیا از اشغال تونس از سوی فرانسه در آن سال‏ها بود و برای بیسمارک، صدر اعظم آلمان نیز یک موفقیت دیپلماتیک به شمار می‏رفت، چرا که در صورت حمله فرانسه به آلمان، آلمان از کمک متحدان خود برخوردار می‏شد. هم‏چنین به موجب این اتحاد، سه کشور به کمک هم، مقاصد سیاسی خود را در نقاط مختلف دنیا عملی می‏کردند. با وجود همه اطمینانی که آلمان و اتریش به ایتالیا داشتند، مع هذا، پیمان اتحاد مثلث تا آخر ادامه نیافت و ایتالیا با آغاز جنگ جهانی اول، از عضویت در آن کناره‏گیری کرد، چرا که معتقد بود تجاوز اولیه از جانب فرانسه نبوده است و آلمان متجاوز می‏باشد. درنهایتْ این پیمان در سال ۱۹۱۴م از هم پاشید.

۱۹۱۱ - استقرار نظامی انگلستان در ایران

در این روز در سال ۱۲۹۰هجری خورشیدی (۱۰ اکتبر ۱۹۱۱) در تهران خبری انتشار یافته بود به این مضمون که در اجرای پیمان نامه سال ۱۹۰۷ انگلستان و روسیه مبنی بر تقسیم وطن ما، اصطلاحا به دو منطقه نفوذ، دولت انگلستان در بوشهر و سپس مناطقی پیرامون مناطق نفتخیز (خوزستان) نیروی نظامی مستقر خواهد کرد.

 این نیرو که هند را با کشتی ترک کرده بود ۱۲ روز بعد بوشهر را عملا اشغال نظامی کرد و در آنجا باقی ماند و بعدا به همین ترتیب شهر آبادان و ... تحت کنترل نظامی انگلستان در آمدند. انگلستان هیچگاه از نقاط حساس و نفتدار خاور میانه چشم برنگرفته است و استقرار آن در منطقه بصره از ۲۰۰۳ به همین دلیل بوده است که به اصرار، از آمریکا خواست که تمشیت امنیت در جنوب عراق را به نیروهای انگلیسی بسپارد. همکاری لندن با دولت واشنگتن از نخستین روز عملیات نظامی افغانستان در اکتبر ۲۰۰۱ نیز به همین دلیل بوده است. همین دولت لندن بود که در اکتبر ۲۰۰۸ (ماه جاری) دشواری پیروزی نظامی در افغانستان را مطرح ساخت که دولت آمریکا بعدا به تکرار آن پرداخته است و اصحاب نظر می گویند که «ناتو» را درافغانستان سیاست دگر آمده و احتمالا می خواهد از اینجا (افغانستان) به کشورهای همسایه آن در شمال و غرب فشار وارد سازد و این فشار درحقیقت ایستادگی در برابر روسیه است که کمر به اخراج غرب از اطراف خود بسته است.

۱۹۱۲ - اعلام جمهوری در چین پس از سقوط امپراتوری این کشور

در فاصله سال‏های ۱۹۰۷م تا ۱۹۱۱م، پنج شورش علیه خاندان امپراتوری منچو در چین صورت گرفت که همه آن‏ها، کم و بیش از اندیشه‏های انقلابی سون یات سن، مبارز معروف چینی سرچشمه می‏گرفت. چهار شورش اول، سرکوب شد و هر بار عده‏ای دستگیر و تیرباران شدند. ولی شورش پنجم که در روز نهم اکتبر سال ۱۹۱۱م آغاز شد، با شدت عمل بی‏سابقه دولت و دستگیری و اعدام صدها تن مواجه گردید و بر خشم و نفرت عمومی افزود. از این رو، از روز یازدهم اکتبر آن سال، شورش به شهرهای بزرگ چین نیز منتقل شد. در این زمان، دربار که احساس خطر می‏کرد، مردم را به آرامش دعوت نمود و مخالفان را به آغاز مذاکره و آشتی ملی فرا خواند. مذاکرات نمایندگان دولت و مخالفان در اوایل دسامبر ۱۹۱۱م در ایالت شانگهای چین آغاز شد ولی از همان ابتدا، دو فکر در برابر هم قرار گرفتند. دولت پیشنهاد می‏کرد حکومت مطلقه خاندان منچو به حکومت مشروطه سلطنتی تبدیل شود و مجلس منتخب مردم نیز بر کارها نظارت داشته باشد، ولی نیروهای انقلابی به چیزی جز تغییر رژیم و استقرار جمهوری رضایت نمی‏دادند. در نهایت، پس از تشکیل مجلس مؤسسان، اعلام جمهوری چین به تصویب رسید و پس از انقراض امپراتوری منچو بر چین، سون یات سن، در روز دهم اکتبر ۱۹۱۲م، سال‏روز قیام مردم و آغاز حرکتی که به استقرار رژیم جمهوری انجامید، تأسیس جمهوری چین را اعلام کرد.

۱۹۸۰ - در اثر زلزله ای به بزرگی ۷٫۳ ریشتر در شهر شلف الجزایر ۳۵۰۰ کشته و بیش از ۳۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند.

انتهای پیام/