به گزارش گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)؛ اهمیت بحث امنیت سایبری موجب شده برخی کشورها شبکه داخلی ملی راه‌اندازی کنند تا بتوانند اطلاعات و امنیت ملی خود را حفظ کنند. در این میان کشور کره شمالی نمونه بارز اینترنت ملی است که کاربران آن به هیچ عنوان دسترسی به اینترنت جهانی را ندارند.
مایکل گروتاس، رمان‌نویس و روزنامه‌نویس آمریکایی، در مورد حساسیت امنیت سایبری می‌گوید: یک ۱۱ سپتامبر مجازی در آمریکا قطعا باعث ایجاد مکانیسم‌های دفاع سایبری قوی‌تری می‌شود؛ مثلا حمله سایبری عظیمی که منجر به نابودی زیرساخت‌های یک کشور شود.
کدام کشورها اینترنت ملی دارند؟
به نظر می‌رسد که بحث امنیت سایبری یکی از بزرگ‌ترین دلایلی است که کشورها به سمت اینترنت ملی روی آورده‌اند. البته بعید به نظر می‌رسد که جهان، سبک کره شمالی را در پیش بگیرد، چراکه آن نوع از اینترنت، اساسا تجارت و ارتباطات بین‌المللی را فلج می‌کند. اما کنترل دروازه‌های ترافیک بین‌المللی، محدودسازی اطلاعات آنلاین و جریان‌های داد و ستد، چندان دور از ذهن نیست.
کوآنگ‌میونگ- کره شمالی
کوآنگ‌میونگ به معنی «نور درخشان» نام اینترانت ملی کره شمالی است. این شبکه که در سال ۲۰۰۰ افتتاح شد، تنها دامنه‌های اینترنتی با پسوند .kp را نمایش می‌دهد که اکثرا از بیرون این کشور قابل دسترسی نیستند. تنها مقامات دولتی و توریست‌ها حق دسترسی به اینترنت جهانی را دارند و اکثریت مردم کره شمالی از کوآنگ‌میونگ استفاده می‌کنند. استفاده از این اینترانت ملی رایگان است.
سرویس‌هایی مثل تلویزیون اینترنتی، ایمیل و موتور جستجو از طریق کوآنگ‌میونگ قابل دسترسی هستند. کوآنگ‌میونگ تنها در شهرهای بزرگ کره شمالی، دانشگاه‌ها و مراکز مهم صنعتی قابل دسترسی است.
حتی اگر شهروندان بتوانند آزادانه از این اینترانت استفاده کنند، باز هم تمامی فعالیت‌شان توسط سیستم‌عامل Red Star –که مبتنی بر لینوکس است- ثبت می‌شود. البته این در صورتی است که آنها کامپیوتر یا دستگاه تلفن همراه داشته باشند، که اکثریت قریب به اتفاق شهروندان کره شمالی ندارند.
کوآنگ‌میونگ محدودترین دیدگاه موجود از یک اینترانت ملی است، زیرا تقریبا به طور کامل از اینترنت جهانی خارج شده است و به قدری میکرو مدیریت شده است که حتی قوانینی برای کد HTML مورد استفاده در سایت‌ها وجود دارد. برای مثال، اندازه فونت نام رهبران کیم ایل سونگ و کیم جونگ ایل کیم جونگ اون، باید 20 درصد بزرگ‌تر از بقیه متن باشد. این سطح از کنترل تقریبا ممکن است، زیرا مطلقا هیچ چیز دیگری مجاز نیست.
ردکوبانا- کوبا
ردکوبانا، نام اینترنت ملی کشور کوباست. در این کشور با اندکی محدودیت می‌توان به اینترنت جهانی دسترسی پیدا کرد، ولی سرعت بسیار پایینی دارد. در عوض، کاربران با سرعت بالا از طریق اینترنت ملی می‌توانند به نسخه کوبایی ویکی‌پدیا، ایمیل، موضوعات آموزشی، نقشه و موتور جست‌وجو دسترسی پیدا کنند. حتی اپلیکیشن‌هایی در ردکوبانا وجود دارند که به دلیل سرعت بالا (چون نیاز به اتصال جهانی ندارند) و هزینه پایین (از لحاظ طراحی)، باعث رشد سریع‌تر نرم‌افزارهای کوبایی می‌شوند؛ همانطور که دیوار آتش بزرگ چین باعث شد که اپلیکیشن‌های چینی، تا سطح نسخه‌های بین‌المللی خود، ارتقا پیدا کنند.
زیرساخت‌های اینترنتی کوبا هنوز توسعه نیافته و کاربران، چه بخواهند از اینترنت جهانی استفاده کنند و چه به دنبال ردکوبانا باشند، باید به مکان‌های عمومی مراجعه کنند که اینترنت را در اختیار کاربران می‌گذارند. اما از آنجایی که کوبا، در حال افزایش کابل‌های ارتباطی زیردریایی و توسعه دسترسی به اینترنت موبایلی است؛ احتمالا تا زمانی که محدودیت ویژه‌ای اعمال نشده، با سهولت در دسترسی به اینترنت جهانی، محبوبیت اینترانت ملی، کاهش خواهد یافت.
رانت- روسیه
اینترانت (Runet) روسیه، هنوز به مرحله اجرا نرسیده، اما تا همین جا به خوبی توانسته حمایت دولت را کسب کند؛ تا حدی که بسیاری از زیرساخت‌های آن، آماده شده است. هدف روسیه، ایجاد شبکه‌ای است که ترافیک داخلی را درون کشور نگه می‌دارد و ترافیک بین‌المللی را از طریق مراکز مبادله شناخته شده، کنترل و بررسی می‌کند. به این معنا که حتی اگر ارتباط روسیه با جهان قطع شود، اینترانت داخلی کارآمدی خواهد داشت. دور از انتظار است که روسیه به فکر قطع تمام ارتباطات باشد، اما قصد راه‌اندازی اینترانتی را دارد که موج تازه‌ای از نظارت و کنترل را رقم می‌زند.
سپر طلایی یا دیوار آتش بزرگ- چین
با اینکه اینترانت به شکلی که در کوبا، روسیه و کره شمالی دیده می‌شود، در چین وجود ندارد، اما فیلترینگ شدید و قوانین سختگیرانه، موفق شده تا محیط اینترنت مجزایی در اژدهای سرخ ایجاد کند. برخلاف مثال‌های بالا، این اینترنت روی سیستم‌های ویژه اجرا نمی‌شود، بلکه یک شبکه داخلی بزرگ از سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها ایجاد کرده است. قصد چین، انزوا و دور کردن مردم خود از سایر بخش‌های دنیا نیست، بلکه به «اقتدار مجازی» باور دارد. یعنی دولت باید بتواند کلیه فعالیت‌های اینترنتی را که داخل مرزهایش رخ می‌دهد، تنظیم کند.
با اینکه این طرح از لحاظ تکنیکی، اینترانت به حساب نمی‌آید، اما به شدت محدودکننده است و تمامی نقش‌های یک اینترانت ملی را ایفا می‌کند. از طرفی یک الگوی مناسب برای کشورهایی که قصد محدودسازی اینترنت دارند، به حساب می‌آید.
چین بزرگ‌ترین بازار جهانی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی
براساس گزارش وب‌سایت «استاتیسا»، وابسته به شرکت آلمانی متخصص داده‌های بازار و مصرف‌کننده و ارائه دهنده آمار مربوط به اینترنت جهانی، در سال ۲۰۲۲ جمعیت آنلاین کشور چین به یک میلیارد و ۲۰ میلیون نفر رسیده و بیشترین تعداد کاربر را در دهکده جهانی جا داده است.
جمعیت جامعه اینترنت چین در سال ۲۰۲۰ حدود ۹۷۱ میلیون نفر بود و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۶ این جمعیت به یک میلیارد و 290 میلیون نفر برسد. با این حال، ضریب نفوذ اینترنت این کشور پارسال در مقایسه با کره جنوبی و ژاپن که بالای 90 درصد بود، نسبتا پایین و 68/3 درصد بود.
چینی‌ها معمولا برای حفظ روابط انسانی خود به شدت به ارتباطات غیرمستقیم متکی هستند و کمتر به کلمات اتکا می‌کنند و بیشتر روی وضعیت بدنی، بیان و لحن صدا برای ترسیم معنی توجه دارند. گفتار آنها اغلب مبهم است و معمولا کم اظهار نظر می‌کنند. همین ویژگی اخلاقی و روانشناسی، آنها را به دنیای دیجیتال وابسته کرده است. اولین اقدام و تلاش آزمایشی چین برای ورود به فضای سایبر ایمیلی بود که در ۲۰ سپتامبر 1987 به موسسه فناوری کارلسروهه در آلمان ارسال شد که در آن نوشته شده بود: با این دیوار بزرگ، می‌توانیم به هر گوشه جهان دسترسی پیدا کنیم. این جمله بعدها به یک عبارت شناخته شده در چین تبدیل شد.
اولین اتصال اینترنت در چین در سال ۱۹۹۴ برقرار شد و بعد از مدتی اینترنت به‌طور گسترده‌ای توسعه یافت؛ به طوری که در سال ۱۹۹۵ عرضه عمومی آن آغاز شد و وزارت امینت عمومی چین بر اساس سیاست‌های کلی دولت چین اقداماتی را برای کنترل اینترنت شروع کرد. در سال ۱۹۹۷ با تصویب قوانین محتوای مجرمانه قدم‌های اولیه برداشته شد و در سال ۱۹۹۸ وزارت امنیت عمومی چین پروژه سپر طلایی را برای اعمال این گونه سیاست‌ها در اینترنت شروع کرد. به‌طور کلی پروژه سپر طلایی به عنوان پروژه مادر در بخش مسدودسازی شناخته می‌شود و دیوار آتش بزرگ چین به عنوان بخشی از آن مطرح می‌شود. می‌توان گفت اولین تلاش‌های فنی برای مسدود کردن اینترنت از سال ۱۹۹۶ آغاز و از سال ۱۹۹۸ جدی‌تر شد.
چینی‌ها از آنور دیوار خبر دارند
در ابتدا همه تصور می‌کردند که با فیلترینگ کاربران چینی در تاریکی تنها مانده‌اند. در حالی که اصلا اینطور نیست. کسر بزرگی از کاربران اینترنت در چین تحصیل‌کرده و آگاهند و می‌دانند که وضعیت زندگی در دیگر کشورهای جهان چگونه است و مهم‌تر اینکه با ابزارهای عبور از فیلترینگ آشنا هستند. بسیاری از آنها می‌دانند که برای دسترسی به محتوای فیلترشده می‌توانند از VPN، پروکسی یا فیلترشکن‌های گوناگون استفاده کنند؛ اگرچه بسیاری از آنها تنها برای دسترسی به سایت‌های مستهجن از این ابزارها استفاده می‌کنند. کاربران اینترنت در چین می‌دانند که چه سرویس‌هایی از دسترس آنها دور نگه داشته شده است. سیستم سانسور در این کشور تلاش زیادی برای پنهان کردن خود نمی‌کند.
نفرت کاربران چینی نسبت به فنگ بینچینگ، رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه پکن و معمار مکانیسم فیلترینگ سیستم سانسور چین، شاهدی بر این مدعاست. در دسامبر ۲۰۱۰ او اکانتی در سرویس مایکروبلاگینگ سینا وایبو ایجاد کرد و ظرف کمتر از ۳ ساعت آنقدر کامنت و پست نفرت‌آمیز دریافت کرد که مجبور به بستن اکانت خود شد. در ماه مه ۲۰۱۱ هم وقتی او برای سخنرانی وارد دانشگاه ووهان چین شد، دانشجویان با لنگه‌کفش و تخم‌مرغ از او استقبال کردند.
شبکه‌های اجتماعی در آن سوی دیوار
بد نیست به آماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی در چین اشاره کنیم. آمار کاربران نشان می‌دهد که تا سال 2020 نزدیک به 926/8 میلیون کاربر رسانه‌های اجتماعی در چین وجود دارد.
چینی‌ها به طور متوسط حدود 117 دقیقه در روز را در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی چینی صرف می‌کنند و حدود 88 درصد آنها در بیش از یک پلتفرم فعال هستند. ۹۵ درصد از چینی‌ها از طریق دستگاه‌های تلفن همراه خود به رسانه‌های اجتماعی دسترسی دارند. 70 درصد از کاربران رسانه‌های اجتماعی این کشور بین 18 تا 35 سال سن دارند و تعداد کاربران مرد و زن تقریبا برابر است.
سیاست معروف تک فرزندی چین منجر به این شده است که جوانان به دنبال ارتباط با هم سن و سال‌های خود به صورت آنلاین باشند. از سوی دیگر، بسیاری از چینی‌ها مجبور به کار دور از خانواده‌هایشان هستند و بی‌اعتمادی عمومی نسبت به رسانه‌های تحت کنترل دولت، منجر به تبدیل شدن شبکه‌های اجتماعی به سریع‌ترین، ارزان‌ترین و قابل اعتمادترین راه برای برقراری ارتباط در فواصل طولانی شده است.
این عوامل، به علاوه علاقه شدید چین به کنترل تمام فعالیت‌های کاربرانش در اینترنت و همچنین در دست گرفتن بزرگ‌ترین بازار جهانی رسانه‌های اجتماعی باعث شده که دولت این کشور خودش دست به ساخت انواع پلتفرم‌های شبکه اجتماعی بزند و در این مسیر چنان با موفقیت گام برداشته است که به راحتی می‌تواند با غول‌های رسانه‌های اجتماعی سیلیکون‌ولی رقابت و حتی آنها را از میدان به در کند.
غول‌های اینترنتی جهان مثل گوگل، مایکروسافت، یاهو، توییتر، ویکی‌پدیا و اینستاگرام هیچ کدام نتوانستند از دیوارهای بزرگ این کشور عبور کنند و فعالیتی در این کشور داشته باشند. گوگل تا چند سال اول توانست از قوانین سانسور چین پیروی کند، ولی در نهایت عطایش را به لقایش بخشید و تمام ترافیک جست‌وجوی خود را به جای سایت .cn (نام دامنه چین) به سایت خود در هنگ‌کنگ هدایت کرد.
اگرچه چین شبکه‌های اجتماعی غربی را مسدود می‌کند، اما شبکه‌های اجتماعی داخلی متعددی را جایگزین آنها کرده است و این شبکه‌ها آنقدر محبوب هستند که نیمی از کاربران اینترنت در بیش از یک شبکه اجتماعی داخلی فعالیت می‌کنند و 30 درصد حداقل هر روز به یک شبکه وارد می‌شوند. چین برای هر شبکه اجتماعی که در دنیا وجود دارد، چندین نمونه مشابه چینی دارد. به طور مثال، ممکن است 10 سایت ویدئوی اجتماعی محبوب به جای یوتیوب وجود داشته باشد که البته هر کدام مخاطبان خاص خود را دارند. این بدان معناست که رقابت در بازار اجتماعی چین بسیار شدید است، ولی با توجه به تعداد زیاد این اپلیکیشن‌ها و تعداد بالای کاربران این برندها برای تاثیرگذاری بیشتری نیازی به نوآوری ندارند.
وی‌چت به جای فیس‌بوک
وی‌چت یک پلتفرم چینی است که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد و در سال ۲۰۱۸ با بیش از یک میلیارد کاربر فعال ماهانه به بزرگ‌ترین برنامه تلفن همراه مستقل جهان تبدیل شد. وی‌چت به دلیل عملکردهای مشابهی که با فیس‌بوک دارد، «فیس‌بوک چین» نامیده می‌شود. این پیام‌رسان قابلیتی به نام «لحظه‌ها» دارد که به کاربران امکان می‌دهد به‌روزرسانی‌های دوستان و مشاغل را مانند جدول زمانی فیس‌بوک ببینند.
وی‌چت به دلیل طیف گسترده‌ای از عملکردهایش یک برنامه فوق‌العاده توصیف شده است. کاربران در این پلتفرم علاوه بر به اشتراک‌گذاری پیام متنی، صوتی، تصویری و ویدئویی و همچنین اشتراک‌گذاری مکان می‌توانند از قابلیت‌های دیگر آن مثل امکان تشکیل گروه‌های کاربران و گپ گروهی، کنفرانس ویدئویی، بازی‌های ویدئویی، جست‌وجوی افراد نزدیک با کمک GPS، گذاشتن مطلب و استاتوس همچنین پسندیدن و گذاشتن دیدگاه استفاده کنند.
نکته اساسی در مورد وی‌چت، این است که از هیچ سیستم رمزگذاری برای اطلاعات کاربران استفاده نمی‌کند و گزارش‌های مختلفی نیز وجود دارد که باعث نگرانی کاربران نسبت به شنود مکالمات آنها می‌شود.
سازنده وی‌چت تنسنت (Tencent) شرکت هلدینگ چینی است که در زمینه ارائه خدمات شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های گروهی، پورتال‌های وب، تجارت الکترونیک، آنتی‌ویروس‌ها، مرورگر وب، بازی‌های چندنفره آنلاین (مانند پابجی موبایل) و خدمات ارزش افزوده مخابرات فعالیت می‌کند. این شرکت در سال ۱۹۹۸ توسط ما هواتنگ راه‌اندازی شد.
به غیر از وی‌چت، RenRen نیز نمونه مشابه فیس‌بوک به شمار می‌رود که در سال ۲۰۰۵ راه‌اندازی شد. حدود 74 درصد از کاربران آن زیر 30 سال و بیشتر دانشجویان یا کارمندان اداری هستند.
Kaixin001 هم نمونه مشابه فیس‌بوک است که 116 میلیون کاربر آن عمدتا زیر 30 سال (61 درصد) هستند، اما تعداد کاربران بیشتری در جمعیت 30 تا 39 دارد.
Douban هم یکی دیگر از شبکه‌های اجتماعی چینی برای جایگزینی فیس‌بوک است که در سال 2005 تاسیس شد. این شبکه بیشتر به خاطر نقد کتاب، موسیقی و فیلم شناخته شده است. بیش از 71 درصد از کاربران دوبان زیر 30 سال هستند و حدود 62 میلیون کاربر دارد که به عنوان جوانان شهری یا جوانان مد روز توصیف می‌شوند.
سینا ویبو به جای توئیتر
سینا ویبو یک سایت شبکه اجتماعی مهم و فعال در چین است که در سال ۲۰۱۹ توسط شرکت ویبو معرفی شد. سینا ویبو با 222 میلیون کاربر فعال روزانه، کوچک‌تر از وی‌چت است، اما همچنان در رسانه‌های اجتماعی چین حضور قدرتمندی دارد. سینا ویبو اغلب به عنوان توئیتر چین شناخته می‌شود، اما این کمی ساده‌تر از آن است.
این پلتفرم ویژگی‌های مختلفی از جمله موسیقی، بازی و امور خیریه را ارائه می‌دهد. برای بازاریابانی که به دنبال استفاده از این پلتفرم هستند، ساده‌ترین راه راه‌اندازی یک حساب کاربری تائید شده و استفاده از جنبه «توئیتر» است که به آنها اجازه می‌دهد 140 کاراکتر از جمله پیوندها، ویدئوها و عکس‌ها را پست کنند.
شیاهانگشو به جای اینستاگرام
شیاهانگشو –به معنی کتاب قرمز کوچک- رسانه اجتماعی و پلتفرم تجارت الکترونیک است که چین در پاسخ به ظهور اینستاگرام طراحی کرده است. این رسانه اجتماعی در سال ۲۰۱۳ توسط شرکتی به همین نام منتشر شد. تا سال 2019، بیش از 300 میلیون کاربر در آن ثبت نام کردند و تعداد کاربران فعال ماهانه آن به بیش از 85 میلیون نفر رسید. طبق گزارش‌ها، 70 درصد از کاربران شیاهانگشو پس از سال 1990 متولد شده‌اند و نزدیک به 90 درصد آنها زن هستند. این برنامه به کاربران و اینفلوئنسرها اجازه می‌دهد تا نظرات خود را در مورد محصولات پست کنند و به اشتراک بگذارند، که اغلب مربوط به زیبایی و سلامتی است. وبلاگ نویسان سفر همچنین به طور منظم مطالبی را در مورد مقاصد گردشگری و تفریحی در این پلتفرم ارسال می‌کنند.
یوکو به جای یوتیوب
YouKu.com نسخه چینی یوتیوب است. این سایت در سال 2006 راه‌اندازی شد تا کاربران چینی بتوانند ویدئوهای خود را با هر حجمی در آن آپلود کنند. یوکو به دلیل مجموعه‌ای از نمایش‌های تلویزیونی و فیلم‌ها و همچنین ویژگی‌های بسیارش در تولید ویدئو، یک وب‌سایت حرفه‌ای شناخته شده است. علاوه براین، یوکو نسبت به یوتیوب قانون حق انتشار و کپی‌رایت بسیار راحت‌تری دارد.
شرکت یوکو تودو به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه علی‌بابا این وب‌سایت را راه‌اندازی کرد.
بایدو به جای گوگل
بایدو بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین موتور جست‌وجوی چین است و از نظر محبوبیت همانند گوگل در آمریکاست. بایدو بیش از ۷۵ درصد از بازار موتور جست‌وجوی چین را در دست دارد و حتی به برخی از کاربران کشورهای دیگر مثل آمریکا و ژاپن نیز خدمات می‌دهد. از آنجا که بایدو یک شرکت چینی است، کاملا مطابق با دستورات دولت ایالتی، قوانین محلی و فیلترینگ کار می‌کند.
از آنجا که زبان چینی پیچیده است و برخی از کلمات معانی متعددی دارند، بایدو درک نسبتا بهتری از زبان و فرهنگ محلی چینی دارد که به آن امکان می‌دهد فناوری جست‌وجوی خود را برای نیازهای کاربران محلی بهینه کند و از این نظر گوی رقابت را چه در زمینه تجارت و چه در زمینه فناوری از گوگل ربوده است.
تعداد کاربران فعال ماهانه بایدو تا سال 2020 به 544 میلیون نفر رسید.
تیک‌تاک شبکه اجتماعی بی‌نظیر
تیک‌تاک یک رسانه اجتماعی چینی است که در جهان همتایی ندارد. تیک‌تاک در آغاز با عنوان دوئین در سال ۲۰۱۶ در چین عرضه شد و عرضه آن برای خارج از چین، با عنوان تیک‌تاک و در سال ۲۰۱۷ صورت گرفت. تیک‌تاک به کاربران اجازه می‌دهد که موزیک‌ویدئوهای بسیار کوتاه ۳ تا ۶۰ ثانیه‌ای بسازند. این رسانه اجتماعی توسط شرکت چینی ByteDance ساخته شده است.
شرکت مایکروسافت برای خرید تیک‌تاک دندان تیز کرده بود، اما به دلایل امنیتی این قرارداد امضا نشد. در سال ۲۰۲۰ به جای مایکروسافت، اوراکل و وال‌مارت به میدان آمدند و در نهایت توانستند با امضای قراردادی با بایت‌دنس شرکت تازه‌ای به نام «تیک‌تاک جهانی» را راه‌اندازی کنند.
نظر شما