به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ گران‌ترین فلز جهان و یکی از کمیاب‌ترین‌ آنها یعنی فلز رودیوم هم‌اکنون ۳۹۵۰ یورو قیمت دارد. هر چند این میزان هم‌اکنون حدود ۲/۲ برابر قیمت طلاست (۱۷۳۰ یورو) است، اما قیمت رودیوم در مارس ۲۰۲۳ به ۵/۵ برابر طلا نیز رسیده بود.

از دلایلی که باعث می‌شود رودیوم به این شکل گران‌قیمت باشد این است که به راحتی با اکسیژن واکنش نمی‌دهد (اکسید نمی‌شود) و این امر آن را به یک فلز نجیب تبدیل می‌کند. این ویژگی از آن یک کاتالیزور کامل می‌سازد که در برابر خوردگی و اکسیداسیون مقاوم است. سختی کلی و نقطه ذوب بالای ۱۹۶۴ درجه سانتی‌گراد، آن را در کنار پلاتین، پالادیوم، اسمیم، ایریدیوم و روتنیم یعنی فلزات گروه پلاتین قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

کشف مومیایی‌هایی با زبان طلا

توانایی آن در تحمل دمای ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد هم در آب و هم در هوا و نامحلول ماندن آن در اکثر اسیدها، باعث می‌شود تا از رودیوم برای اهداف متنوعی از جمله در اتومبیل‌سازی، هواپیما، کنتاکت‌های الکتریکی، ترموکوپل و سیم‌های مقاومت با دمای بالا استفاده می‌شود.

بر اساس گزارش انجمن سلطنتی شیمی در بریتانیا، رودیوم نادرترین عنصری است که کمترین مقدار آن در پوسته زمین یافت می‌شود. رودیوم را می‌توان در رودخانه سندز آمریکای شمالی و جنوبی یافت. معمولا به دلیل وجود مقادیر کم از این عنصر، آن را هنگام استخراج پلاتین، سنگ معدن‌هایی که دارای طلا، نقره و پالادیوم هستند، استخراج می‌کنند.

این فلز گرانبها به صورت عمده در آفریقای جنوبی و روسیه به ‌عنوان محصول جانبی حاصل از پالایش سنگ‌های مس و نیکل تولید می‌شود. این دو سنگ حاوی حداکثر یک دهم درصد از این فلز گرانبها هستند. سالانه حدود ۱۶ تن رودیوم با ذخیره تخمینی ۳ هزار تن تولید می‌شود.

کشف رودیوم     

کشف رودیوم به سال ۱۸۰۳ آن هم توسط ویلیام هاید وولاستون، شیمیدان انگلیسی بازمی‌گردد. وی این عنصر را از یک قطعه سنگ پلاتین از آمریکای جنوبی استخراج کرد. این یافته اندکی پس از کشف فلز دیگری از گروه پلاتین به نام پالادیوم توسط خود ولاستون به دست آمد.

رودیوم به طور کلی همراه با رسوبات پلاتین یافت می‌شود، اما وولاستون با خارج کردن پلاتین و پالادیوم از نمونه‌ای که در اختیار داشت، به پودر قرمز تیره‌رنگی رسید که پس از تصفیه با گاز هیدروژن فلز گرانبهای رودیم درون خود را آشکار ساخت.

هر چند که این فلز جامد به رنگ سفید-نقره‌ای روشن و صیقلی است، اما نام خود را از کلمه یونانی «rhodon» به معنای گل رز گرفته است. نامی که بیشتر به سرخی املاح شیمیایی این فلز اشاره دارد.

علیرغم نادر بودن و زیبایی آن، آمارهای مربوط به سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که تقریبا ۹۰ درصد موارد مصرف فلز رودیم مربوط به بخش خودکاتالیزور در تولید مبدل‌های کاتالیزوری می‌شود؛ استفاده‌ای که مسلما برای یکی از کمیاب‌ترین فلزات گرانبها روی کره زمین آنچنان هم تشریفاتی به نظر نمی‌رسد.

انتهای پیام/