به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ فضای دانشگاه و به طور کلی محیط آکادمیک از بیرون، برای بسیاری تداعی‌کننده آزمایشگاه دانشگاه یا مکان تحقیقاتی مملو از آدم‌های خونسرد و منطقی است که فقط به علم و جواب آزمایش‌های خود فکر می‌کنند، اما بسیاری از کسانی که در داخل هستند داستان متفاوتی را روایت می‌کنند. داستانی تحت عنوان «قلدری آکادمیک» که هر چند دهه‌هاست که شایع شده، فقط چند سالی است که در مورد آن حرف زده می‌شود.

منظور از قلدری آکادمیک هر گونه رفتار غیراخلاقی و غیرقانونی است که باعث آزار و اذیت و زورگویی به افراد دیگر می‌شود. زورگویی آکادمیک طیف وسیعی دارد و در هر کدام از بخش‌های آن رفتارهای متفاوتی دیده می‌شود. بخشی از قلدری آکادمیک مربوط به اعتبار است. مثلا دانشجویی یک اختراع ثبت می‌کند و یا مقاله‌ای می‌نویسد و چون تحت نظر استادش کار تحقیقاتی‌اش را انجام می‌دهد، نتیجه‌گیری نهایی با استاد است که اسمش کجای مقاله نوشته شود و چقدر اعتبار کسب کند.

معمولا اساتیدی که شرکتی هم ثبت کرده‌اند، گاهی اوقات ایده‌های پولساز دانشجویان را از آنها سرقت می‌کند و خود دانشجو را از رده خارج می‌کند تا هم از اعتبار اختراع و هم منفعت مالی آن استفاده کند.

بخشی از این زورگویی آکادمیک مربوط به تهدیدهایی است که نمی‌گذارند فردی در کار آکادمیکش پیشرفت کند. مثلا جلوی گرنت یا فاند او را می‌گیرند یا لابی می‌کنند تا مقاله‌اش چاپ نشود یا سعی می‌کنند اعتبار او را خدشه دار کنند یا حتی از راه «قلدری سایبری» وارد شوند. به این شکل که باعث آزار و اذیت او از طریق تماس‌های هرزنامه‌ای می‌شوند تا اعتبارش را زیر سوال ببرند و یا ایمیل‌های تقلبی آنقدر برای او ارسال کنند که دیگر فرصتی برای انجام کارهای خودش نداشته باشد و کارآیی‌اش پایین بیاید.

براساس گزارشی در مورد آزار و اذیت در دانشگاه هلند، «خرابکاری علمی» نیز به عنوان یک رفتار قلدرمنشانه فهرست می‌شود که معمولا توسط زنان در فضای دانشگاه تجربه می‌شود. خرابکاری علمی به رفتاری اتلاق می‌شود که مانع کار یک فرد به عنوان محقق می‌شود و شامل پنهان کردن کار، ایده‌ها یا تخصص یک فرد، امتناع از ارتقاء علیرغم مناسب بودن فرد و در دسترس بودن موقعیت و مسدود کردن دسترسی به اسناد، فضاها یا اطلاعات مورد نیاز برای انجام کار، نام بردن از افراد به عنوان ناتوان در حضور دیگران و تخریب فیزیکی یا مالی پروژه تحقیقاتی یک فرد می‌شود.

به طور کلی، معمولا افراد اقلیت، زنان و افراد خارجی بیشتر مورد آزار و اذیت آکادمیک قرار می‌گیرند که دلیل آن وجود کم بودن پشتوانه این افراد برای حمایت است و مسئولیت‌های آنها در بخش‌های دیگر زندگی بیشتر است.

در این زمینه یک محقق ایرانی به نام مرتضی محمودی یکی از فعالان به شمار می‌آید که نه تنها مقالات بسیاری را با این موضوعات نوشته و به چاپ رسانده است، بلکه جنبشی را نیز برای ایجاد برابری آکادمیک تاسیس کرده است.

مرتضی محمودی، استادیار رشته رادیولوژی و سلامت دقیق در دانشگاه ایالتی میشیگان است. او قبل از این استادیار بیهوشی در بیمارستان زنان و بریگهام وابسته به دانشکده پزشکی‌هاروارد بود. طبق گزارش «کلاریویت»، او یکی از پراستنادترین محققان سال 2018 است. او شخصا هدف قلدری تحصیلی قرار گرفته و تلاش‌های بسیاری کرده است تا بقیه همانند او دچار این مشکل نشوند و اگر شدند خیلی زود از این جریان بیرون بیایند.

در ادامه این گزارش به مقالاتی می‌پردازیم که محمودی در مورد قلدری آکادمیک در مجلات معتبری چون نیچر، ساینس و لنسنت منتشر کرده است.

فقط دانشجویان مورد زورگویی قرار نمی‌گیرند

فقط دانشجویان نیستند که مورد قلدری قرار می‌گیرند، حتی اعضای هیات علمی هم ممکن است مورد این سوءاستفاده اخلاقی قرار بگیرند. این موضوع در دپارتمان‌ها یا گروه‌های دانشگاهی به شدت دیده می‌شود. به ویژه افرادی که تازه وارد دانشگاه می‌شوند، معمولا توسط اعضای هیات علمی که موقعیت بالاتری دارند یا رئیس دپارتمان هستند، مورد زورگویی قرار می‌گیرند و حتی برخی اوقات به دلیل اینکه از نظر علمی سطح بالایی دارند و کارهای تحقیقاتی بسیار خوبی انجام می‌دهند، بیشتر مورد ظلم واقع می‌شوند. چون بقیه اساتید یا محققان نمی‌خواهند که کم کاری آنها لو برود.

پس هر فردی در فضای آکادمیک در هر سطحی به دلایلی می‌تواند مورد زورگویی قرار بگیرد.

مشکل اصلی در کجاست؟

مشکل اساسی که باعث می‌شود قلدری در جامعه علمی به وجود بیاید و حتی گسترده شود این است که این مساله کاملا غیراخلاقی است، اما غیرقانونی تلقی نمی‌شود. به همین دلیل معمولا تا زمانی که رفتارهای مبتنی بر قلدری آکادمیک به آزار جنسی یا ضرب و شتم منجر نشود، شخص و حتی وکیل او هم نمی‌تواند آزار شخص قلدر را ثابت و او را از کار برکنار کند.

از سوی دیگر، به دلیل اینکه هیچ دستورالعمل یا خط مشی‌ای در این زمینه وجود ندارد، شخص قلدر کاملا می‌تواند زیر بار کارهای غیراخلاقی که انجام داده نرود و اظهار کند که نمی‌دانسته رفتارش زورگویی به شمار می‌آید.

براساس مقاله‌ای از FEBS، یک پلتفرم برای چهار مجله متعلق به فدراسیون غیرانتفاعی انجمن‌های بیوشیمی اروپایی، که در سپتامبر 2022 تحت عنوان «شکستن سکوت در مورد زورگویی علمی» منتشر شده است، بررسی‌های سیستماتیک اخیر در مورد سیاست‌های ضد آزار و عدم تبعیض در دانشگاه نشان می‌دهد که این سیاست‌ها هیچ اثر قابل‌توجهی نداشته است. در واقع، مقالات علمی در مورد آزار و اذیت در دانشگاه هنوز همان توصیه‌هایی را ارائه می‌کنند که اکثر آنها سه دهه پیش انجام می‌دادند و بیانگر آن است که پیشرفت کمی به سمت راه‌حل‌های پایدار وجود داشته است.

بیشتر بخوانید:

دانشجویان فارغ‌التحصیل ۶ برابر مردم عادی افسرده می‌شوند/ بحران سلامتی در میان دانشمندان و محققان جهان

دستورالعمل‌ها و سیستم‌های گزارش‌دهی موجود برای آزار و اذیت جنسی و قلدری عمدتا به دلیل شکاف فراگیر بین خط‌مشی و عمل بی‌اثر هستند و در نهایت به حمایت نهادها از مجرمان کمک می‌کنند؛ در حالی که در مقابل خبرنگاران سکوت و تلافی می‌کنند. در نتیجه، قلدرهای دانشگاهی سطح بالا در حیاط خلوت علم رشد می‌کنند و این امر با خیانت سازمانی و آسیب کسانی که مورد آزار قرار می‌گیرند، همراه است. و نهایتا از تغییر نهادی موثر جلوگیری می‌کنند و از این رو، آزار و اذیت توسط ذینفعان مختلف امکان‌پذیر و تسهیل می‌شود. این امر به نوبه خود منجر به فرهنگ ترس در بین افرادی می‌شود که مورد قلدری قرار می‌گیرند یا شاهد این رفتارهای غیراخلاقی هستند.

اما گاهی موضوع به اینجا ختم نمی‌شود و کسانی که مورد قلدری قرار می‌گیرند، نه تنها با یک فرد قلدر به طور مستقیم سروکار دارند، بلکه با زنجیره‌ای از همکاران و هیات علمی‌هایی مواجه می‌شوند که یک باند برای خود تشکیل داده‌اند و در واقع قلدری یک استاد ارتباط نزدیکی با قلدری توسط یک گروه دارد.

افرادی که مورد زورگویی قرار می‌گیرند، آسیب‌پذیرترند

زمانی که شخصی در فضای دانشگاه مورد زورگویی دیگران قرار می‌گیرد، منابع کمکی زیادی برای او وجود ندارد و عملا نه به لحاظ مالی و نه به لحاظ ذهنی مورد حمایت قرار نمی‌گیرند.

زمانی که فردی مورد قلدری آکادمیک قرار می‌گیرد، باید وکیل بگیرد و این کار مستلزم پرداخت هزینه گزافی (در آمریکا حدود یک میلیون دلار) است که منابع دانشگاه از پس آن برنمی آیند. و چون فرد نمی‌تواند هزینه وکیل را پرداخت کند، از گردونه حذف می‌شود. حتی مواردی وجود دارد که در آن کاملا کار غیراخلاقی یا غیرقانونی استاد محرض شده است و در نهایت آن کسی که مجبور می‌شود دانشگاه را ترک کند دانشجو یا استادی است که به او ظلم شده است. در نتیجه افرادی که مورد قلدری آکادمیک قرار می‌گیرند، آسیب پذیرترند.

دانشگاه‌ها هم از افراد زورگو حمایت می‌کنند

به گفته مرتضی محمودی، از گزارش‌هایی که به صورت رسوایی خبری منتشر می‌شود، می‌توان به خوبی تشخیص داد که دانشگاه بیشتر تمایل دارد که طرف فرد زورگو را بگیرد تا کسی که مورد زورگویی واقع شده است. زیرا اعتبار دانشگاه در گرو اعتبار آن استاد است و زمانی که کسی از استادش شکایت می‌کند، انگار که دانشگاه را زیر سوال برده است. حتی وکلای دانشگاه هم از فرد قلدر حمایت می‌کنند.

دلیل اینکه دانشگاه‌ها تمایل دارند که افراد قلدر را حفظ کنند، این است که این افراد معمولا فاندها و گرنت‌های بسیاری به دانشگاه می‌برند و در واقع برای دانشگاه سودآورند.

ناآگاهی؛ دلیل اصلی قلدری آکادمیک

به نظر می‌رسد که دلیل اصلی اینکه برخی افراد مورد آزار و اذیت آکادمیک قرار می‌گیرند این است که حق و حقوق خود را نمی‌دانند. برخی واقعا نمی‌دانند که چه دستوراتی را باید بپذیرند و به چه دستوراتی نباید عمل کنند. در واقع ندانستن باعث می‌شود که مورد ظلم واقع شوند و آگاهی داشتن باعث می‌شود که راه‌هایی را بیابند که بتوانند از شرایط نجات پیدا کنند.

هر چه آگاهی فرد از این حقوق و همچنین منابع کمک کننده بیشتر باشد، زیرا معمولا این قلدری‌ها از رفتارهای بسیار کوچک شروع می‌شود و زمانی که فرد آگاهی کافی در این موارد داشته باشد، بهتر می‌تواند واکنش نشان دهد تا فرد قلدر برای اعمال فشار یا آزار و اذیت‌های خود جسورتر نشود.

آیا دستورالعملی برای اساتید وجود دارد؟

متاسفانه هیچ دستورالعملی وجود ندارد که بگوید یک استاد چه رفتارهایی را نمی‌تواند انجام دهد و بسیاری از افراد قلدر آگاهانه یا ناآگاهانه آزادی علمی را با قلدری علمی اشتباه می‌گیرند یا وانمود می‌کنند که فرق آن را نمی‌دانند.

از این رو، در مسیر حل این مشکل، لزوم ایجاد یک سیستم آموزشی برای اساتید و دانشجویان دیده می‌شود تا خطی واضح بین آزادی و قلدری علمی کشیده شود.

لزوم تغییرات سیستماتیک

در مقاله‌ای از مجله‌ «نیچر» با عنوان «چگونه قلدری به ابزار شغلی تبدیل می‌شود؟» که در ماه آوریل سال 2022 به چاپ رسیده، مرتضی محمودی با کمک محقق دیگری به نام «سوزان تائوبر» در مورد قلدری و آزار و اذیت در فضای آکادمیک نوشته‌اند. آنها هدف خود را از انتشار این مقاله برداشتن گامی مهم در راستای ایمن تر کردن دانشگاه برای همه افراد دانسته‌اند.

سوزان تائوبر یک محقق آلمانی که پس از نوشتن مقالاتی در مورد تبعیض جنسیتی در محیط‌های دانشگاهی از کار خود به عنوان دانشیار دانشگاه گرونینگن اخراج شد.

در این مقاله آمده است: گاهی موارد قلدری و آزار و اذیت در دانشگاه خبرساز می‌شود و مورد توجه گسترده قرار می‌گیرند، اما اغلب به عنوان یک اتفاق غیرعادی به تصویر کشیده می‌شوند. برخی از محققان سخت کار می‌کنند تا این تصور را تغییر دهند و موارد خبرساز شده را به نوک کوه یخی تشبیه می‌کنند که در سیستمی شناور است که در آن قلدرها و عاملان آزار و اذیت در حال رشدند.

این 2 محقق توضیح می‌دهند که در بیشتر اوقات محققانی که به قلدری و اذیت و آزار متوسل می‌شوند، به جای مجازات در فرهنگ حاکم در دانشگاه پاداش دریافت و حتی پیشرفت می‌کنند. و این در حالی است که دانشجویان و اساتید جوان، زنان در رشته‌های تحت سلطه مردان و اعضای گروه‌های اقلیت در غیاب ساختارهای حمایتی در معرض این قلدری‌ها قرار می‌گیرند.

آنها معتقدند که دانشگاه برای پایان دادن به این قلدری‌ها و تبعیض نژادی و جنسیتی در علم به عنوان ابزار شغلی به تغییرات سیستماتیک نیاز دارد.

رقابت، قلدری را افزایش می‌دهد

«مالکولم تایت» (Malcolm Tight)، استاد تمام دانشگاه لنکستر انگلستان در رشته پژوهش آموزشی، در مقاله‌ای که ژوئن 2023 تحت عنوان «قلدری در آموزش عالی: یک مشکل بومی؟» در مجله «اسپرینگر» منتشر کرده است، می‌گوید: آموزش عالی در واقع نوع خاصی از یک محل کار است که مانند بسیاری از مکان‌های کاری دیگر سلسله مراتبی است؛ با درجه‌های مختلف دانشگاهی و سایر کارکنان.

زندگی آکادمیک بر اساس رقابت ساخته شده است. دانشگاه‌ها برای مطرح کردن خود در جهان باید حتی در یک زمینه نسبتا کوچک به رسمیت شناخته شوند؛ یا از طریق ارائه کنفرانس یا از طریق انتشار مقاله و کتاب یا از طریق کسب موفقیت آمیز کمک هزینه‌های تحقیقاتی. هر یک از این فعالیت‌ها و همچنین کسب شغل و ارتقای آکادمیک فضای رقابتی را در میان اساتید صد چندان می‌کند.

در قلب این فعالیت‌ها، نقد و سنجشگری قرار دارد. در نتیجه دانشگاهیان ممکن است نام خود را نه به دلیل تحقیقی که انجام داده‌اند، بلکه فقط به دلیل نقد و زیر سوال بردن کار دیگران بر سر زبان‌ها بیندازند و آنچه ممکن است به عنوان انتقاد منصفانه توسط یک دانشگاه تصور شود، تلاشی برای تخریب شهرت دیگری تعبیر شود. این هم نوعی قلدری آکادمیک به شمار می‌آید.

برخی از روابط آکادمیک به ویژه بین یک دانشجوی محقق و استاد راهنمایش چیزی شبیه به ارتباط بین ارباب و برده است. استاد راهنما به دانشجو می‌گوید که چه کار کند و سپس او را ازیابی می‌کند. در نتیجه استاد قدرتی را در دست دارد که می‌تواند از آن سوءاستفاده کند.

البته از نظر تایت، قلدری در سطح دانشجوی کارشناسی در حال تغییر است؛ زمانی بود که دانشجویان به هیچ عنوان اجازه نداشتند داوری‌های آکادمیک اساتید خود را به چالش بکشند، ولی این رویه در حال تغییر است. در واقع خصوصی سازی فزاینده آموزش عالی -موسساتی که در آن دانشجویان ملزم به پرداخت هزینه‌های قابل توجه به دانشگاه هستند- منجر به این شده که دانشجو به عنوان یک مشتری حق و حقوقی داشته باشد.

تایت در این مقاله به نکته جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید: درست است که دانشگاه‌ها در حال رعایت حق و حقوق دانشجوها هستند، اما ساختارها، عملکردها و روش‌های در حال تغییر و انطباق با سیاست‌ها و انتظارات معاصر، فرصت‌های فراوانی را برای انجام انواع قلدربازی و آزار و اذیت ایجاد کرده است. به طور خلاصه، فضای آموزش عالی به محیطی تقریبا عالی برای قلدری تبدیل شده است. با این حال، محیط آکادمیک همچنین یک محیط تقریباً عالی برای انکار قلدری است. اتهامات قلدری ممکن است به عنوان اظهارنظر منصفانه یا «روشی که ما در اینجا انجام می‌دهیم» رد شود.

به گفته تایت، هرکسی که احساس می‌کند مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد و می‌خواهد کاری در مورد آن انجام دهد، باید درگیر فرآیند شکایت رسمی و پیگیری طولانی مدت شود که بسیار زمان می‌برد، نیمه علنی است و بر روابط کاری آنها تاثیر می‌گذارد. یعنی هم کسی که رفتار قلدرانه داشته و هم کسی مورد آزار و اذیت قرار گرفته است در صورت علنی کردن این مسائل با کاهش شهرت روبه رو خواهند شد.

آمار تکان دهنده

مرتضی محمودی در مقاله‌ای که در سال 2021 در نشریه «لنست» تحت عنوان «بررسی تجربی نظارت سوء استفاده در علوم آکادمیک» منتشر کرد، می‌گوید: در سال 2006 یک نظرسنجی سراسری مقطعی از افرادی که در موسسات علمی دانشگاهی هستند، انجام دادیم که مشارکت آنها از طرق مختلف از جمله تبلیغات مجلات «ساینس»، نیچر و انجمن شیمی آمریکا درخواست شد.

گفتنی است که لنست یکی از معتبرترین و مشهورترین هفته‌نامه‌های پزشکی است که از سال ۱۹۹۱ انتشارات الزویر امتیاز آن را کسب کرده و آن را منتشر می‌کند.

نتیجه این مطالعه واقعا قابل توجه است. اول اینکه اکثر کسانی که در این نظرسنجی شرکت کردند، دانشجویان تحصیلات تکمیلی یا پسادکتری بودند. بخش قابل توجهی از آنها یعنی 84 درصد گزارش کردند که شخصا چنین آزار و اذیتی را تجربه کرده‌اند و 59 درصد شاهد چنین رفتارهایی بوده‌اند و 49 درصد هم شاهد این رفتارها بوده‌اند و هم شخصا آن را تجربه کرده‌اند. جالب اینجاست که مردان مجرد بیشتر از زنان مورد سوءاستفاده آکادمیک قرار گرفته‌اند. و کسانی که به قلدربازی مرتکب می‌شوند معمولا یا از موسسات سطح بالا هستند یا به اصطلاح محقق اصلی یا PI هستند. محقق اصلی به کسی گفته می‌شود که فاند یا گرنت دارد. این عبارت اغلب مترادف رئیس آزمایشگاه یا رهبر گروه تحقیقاتی است و تصمیمات نهایی را اتخاذ می‌کنند و بر بودجه و هزینه‌های یک پروژه تحقیقاتی خاص نظارت دارند.

براساس این مطالعه، موارد و شدت رفتارهای مبتنی بر قلدری و آزار و اذیتی که گزارش کرده‌اند، به طور قابل توجهی بالاست. 64 درصد آنها رفتارهای قلدری را تجربه کرده‌اند و 61 درصد آنها از ترس انتقام این موضوع را به کسی نگفته‌اند و بیشتر روی حمایت دوستان و خانواده شان اکتفا کرده‌اند. جالب تر اینجاست که همان درصد کمی که رفتارهای قلدری را گزارش کرده‌اند (29 درصد) با نتایج ناعادلانه و جانبدارانه (58 درصد) مواجه شده‌اند.

مرتضی محمودی می‌گوید: ما متوجه شدیم که همه گیری کووید 19 قلدری آکادمیک را تشدید کرده است که احتمالا دلیل آن ماهیت دور از تعاملات و تغییر الگوهای رفتاری در این دوره باشد.

مصادیق رفتارهای قلدری در فضای آکادمیک

محمودی و همکارش در مقاله «بررسی تجربی نظارت سوء استفاده در علوم آکادمیک» جدول جالبی از رفتارهای قلدرمنشانه تهیه کردند که در زیر مشاهده می‌کنید:

قلدری آکادمیک در کدام کشورها سوژه مقالات است؟

«مالکولم تایت» (Malcolm Tight)، استاد تمام دانشگاه لنکستر انگلستان در رشته پژوهش آموزشی، در مقاله‌ای که امسال در مجله «اسپرینگر» منتشر کرده است، می‌گوید: جست وجو در پایگاه‌های داده از جمله گوگل اسکالر، اسکوپوس و وب آو ساینس با استفاده از کلمات کلیدی قلدری، تحصیلات عالی، دانشگاه، کالج و عبارات مرتبط نشان داد که تعداد مقالات و کتاب‌هایی با موضوع قلدری در 20 سال گذشته به شدت افزایش یافته است. به عنوان مثال، جست وجویی که در تاریخ 22 ژوئن امسال در اسکوپوس انجام شد، 698 مقاله با کلید واژه‌های قلدری، عالی و آموزش یافت شد که 48 مورد تمام این سه کلمه را در عنوان خود داشتند. و این امر نشان دهنده تمرکز روی این موضوع است.

تایت می‌افزاید: علاقه به تحقیق در مورد قلدری در آموزش عالی ماهیت جهانی دارد. در حالی که تمرکز بر انتشارات انگلیسی زبان عمدتاً از کشورهای انگلیسی زبان مانند استرالیا، کانادا، بریتانیا و آمریکا بودند، مقالاتی نیز از محققان مستقر در کشورهای همه قاره‌ها یافت شد. در اروپا، محققانی از فنلاند و یونان علاقه زیادی به این موضوع نشان داده‌اند. کشورهای دیگری که قلدری در آموزش عالی موضوع تحقیق بوده است عبارتند از: چین، هند، پاکستان، آفریقای جنوبی، اسپانیا، ترکیه و امارات متحده عربی.

قلدری آکادمیک در کدام کشورها بیشتر است؟

محققان تلاش‌های زیادی برای تخمین میزان قلدری در آموزش عالی انجام داده‌اند. به طور مثال «لورالی کیشلی» (Loraleigh Keashly) از دانشگاه ایالتی وین و «خوئل نیومن» (Joel H Neuman) از دانشگاه نیویورک با تمرکز زیاد در این زمینه ارقام زیر را در مطالعات خود گزارش دادند:

شیوع قلدری و آزار و اذیت در فضای آکادمیک بسته به دانشگاه و کشور متفاوت است. نرخ قلدری در برخی از کشورها از 18 درصد به 68 درصد و در برخی دیگر از 25 درصد به 35 درصد افزایش یافته است. با این حال، به نظر می‌رسد که این نرخ در کشورهایی مانند کشورهای اسکاندیناوی بین 2 تا پنج درصد، در بریتانیا 10 تا 20 درصد و در آمریکا 10 تا 14 درصد است.

این 2 محقق می‌گویند: این ارقام بالا هستند و نشان می‌دهند که اکثر افرادی که در آموزش عالی کار می‌کنند باید مستقیم - به عنوان قلدر یا تماشاگر (و البته بسیاری از ما در 2 یا چند مورد از این نقش‌ها بازی کرده‌ایم) - یا غیر مستقیم، از طریق نقش‌ها یا روابط رسمی، قلدری را تجربه کرده باشند. در واقع، تخمین‌ها آنقدر زیاد است که ممکن است حدس بزنیم که اگر در آموزش عالی کار می‌کنید و مورد آزار و اذیت قرار نمی‌گیرید، به احتمال زیاد خودتان قلدر هستید و دیگران را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهید (چه خودتان آن را تشخیص می‌دهید چه نمی‌دهید).

انتهای پیام/