به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از کرمان؛ شهرستان شهربابک در استان کرمان، میزبان یکی از بزرگترین ذخایر مس کشور است و اقتصاد این شهرستان به صورت مستقیم و غیرقابل انکاری به فعالیتهای معدنی و ارزشافزوده فلز مس وابسته است. این وابستگی حیاتی، شهربابک را در مقابل نوسانات قیمت مس در بازارهای جهانی بسیار آسیبپذیر ساخته است. این نوسانات، نه تنها بر سودآوری شرکتهای بزرگ معدنی تأثیر میگذارد، بلکه مستقیماً بودجههای عمرانی و توسعه زیرساختهای محلی را که از محل حقوق دولتی معادن تأمین میشود، تحتالشعاع قرار میدهد. برای تحلیل عمیق این تأثیرات و ارائه راهکارهای پایداری مالی، با فرزاد محبی تحلیلگر اقتصادی و متخصص مالی پروژههای معدنی به گفتگو نشستیم.
فرزاد محبی در ابتدای تحلیل خود تصریح کرد: اقتصاد شهربابک را میتوان یک اقتصاد تکمحصولی با ریسک بالا تعریف کرد. نوسانات در قیمت جهانی مس، مانند یک دماسنج عمل میکند و تمام شریانهای مالی و اقتصادی شهرستان را تحتتأثیر قرار میدهد. هرگاه قیمت مس در بازار لندن افزایش یابد، درآمدهای دولت از بخش معدن افزایش مییابد و هرگاه قیمت سقوط کند، کاهش درآمدها، برنامهریزی مالی و پروژههای عمرانی را به چالش میکشد.
او افزود: عامل اصلی این وابستگی در مکانیزم تأمین بودجههای توسعهای است. بخش قابل توجهی از بودجههای اختصاص یافته به شهربابک برای توسعه زیرساختها، از محل حقوق دولتی دریافتی از معادن مس تأمین میشود. این منابع مالی که قرار است صرف پروژههایی مانند بهسازی راهها توسعه شبکه آبرسانی و ساخت مراکز فرهنگی شوند، به صورت مستقیم از سود عملیاتی معادن نشأت میگیرد که خود تابع قیمت جهانی مس است. در نتیجه، نوسانات قیمت مس، مستقیماً به نوسانات در اجرای پروژههای عمرانی شهرستان تبدیل میشود.
محبی در مورد پیامدهای این نوسانات بر بخش عمرانی گفت: بزرگترین آسیب نوسانات، اخلال در برنامهریزی بلندمدت زیرساختها است. پروژههای عمرانی زیرساختی مانند احداث تصفیهخانه فاضلاب یا توسعه بیمارستانها، پروژههایی چندساله هستند که نیازمند تخصیص بودجه مستمر و پایدار هستند. زمانی که قیمت مس سقوط میکند و حقوق دولتی کاهش مییابد، تخصیص بودجه این پروژهها متوقف یا کاهش مییابد که این امر منجر به طولانی شدن زمان اجرا، افزایش هزینههای نهایی و کاهش کیفیت خدماترسانی به شهروندان شهربابک میشود.
او ادامه داد: دادههای مالی نشان میدهد که در سالهایی که قیمت مس به بالاترین حد خود رسیده، شهرستان شهربابک توانسته است چندین پروژه حیاتی را به سرعت به سرانجام برساند و برعکس، در دورههای افت قیمت، عملاً شاهد توقف یا خوابیدن پروژههای کلیدی بودهایم. این وضعیت، عدم اطمینان را برای پیمانکاران محلی نیز افزایش میدهد و مانع از شکلگیری یک چرخه اقتصادی سالم و قابل پیشبینی میشود. نوسان در بودجه عمرانی، نوسان در کیفیت زندگی شهروندان است.
تحلیلگر اقتصادی نوسانات بازار مس را بر اشتغال بومی منطقه نیز مؤثر دانست و اظهار داشت: صنایع بزرگ معدنی در شهربابک، در دورههای رونق و قیمتهای بالا، اقدام به افزایش جذب نیروی کار و توسعه خطوط تولید میکنند. اما در زمان افت قیمت، اولین اقدام برای کاهش هزینهها، کاهش استخدامها، تعدیل نیروهای غیررسمی یا توقف پروژههای توسعهای است. این نوسان در بازار کار، امنیت شغلی را برای نیروی بومی منطقه به شدت کاهش میدهد.
او افزود: کسبوکارهای کوچک و خدمات جانبی شهربابک مانند رستورانها، هتلها و فروشگاهها، وابستگی شدیدی به نقدینگی و قدرت خرید کارگران و کارکنان معادن دارند. هرگونه کاهش در حقوق و مزایای کارگران یا تعدیل نیرو، بلافاصله به رکود در بازار محلی و تعطیلی کسبوکارهای کوچک منجر میشود. بنابراین، وابستگی مالی شهربابک به مس، یک وابستگی شبکهای است که تمام لایههای اجتماعی و اقتصادی را درگیر میکند.
محبی در جمعبندی نهایی خود بر لزوم ایجاد پایداری مالی در برابر شوکهای خارجی تأکید کرد و گفت: برای محافظت از توسعه زیرساختهای شهربابک در برابر نوسانات جهانی، ایجاد یک صندوق ثبات مالی منطقهای ضروری است. در این مدل، در سالهایی که قیمت مس بالا است و حقوق دولتی بالایی دریافت میشود، مازاد درآمد به جای تخصیص کامل به پروژههای فوری، در این صندوق اندوخته شود.
او تصریح کرد: سپس در دورههای افت قیمت، از ذخایر این صندوق برای تضمین ادامه یافتن تخصیص بودجه به پروژههای عمرانی کلیدی استفاده شود. این صندوق ثبات، یک حائل مالی در برابر تلاطمهای جهانی ایجاد میکند و امکان برنامهریزی بلندمدت را فراهم میسازد. راهکار دیگر، توسعه صنایع پاییندستی مس در خود شهربابک است. این صنایع، ارزش افزوده بیشتری تولید میکنند و وابستگی مستقیم کمتری به قیمت روزانه مس خام دارند که این امر به ایجاد اشتغال پایدارتر و متنوعتر منجر میشود و اقتصاد منطقه را از تکمحصولی بودن نجات میدهد.
خبرنگار: زهرا اسکندری
انتهای پیام/
نظر شما