به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، چند روز پیش بود که فیلمی از ویلایی تشریفاتی در منطقه صعبالعبور رودخانه آهار منتشر و در نهایت با ورود قوه قضائیه این ویلا تخریب شد اما تب ویلاسازی در کشور وجود دارد و افراد با نفوذ و رانت اقدام به ساخت و ساز در مناطق غیرمجاز میکنند. در این گزارش ضمن گفتوگو با کارشناسان و فعالان محیط زیست نگاهی داریم به آسیبهایی که ویلاسازی بیرویه به منابع طبیعی وارد میکند که در ادامه میخوانید.
بیشتر بخوانید
پشت پرده ساخت باغ شهر در حومه شیراز / چه کسانی از خشک شدن بختگان و کمبود آب سود میکنند؟
ارزشمندی زمین و ارتباط آن با گسترش ویلاسازی
محمد الموتی؛ فعال محیط زیست در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره آسیبهایی که ویلاسازیهای بیرویه به منابع طبیعی وارد میکند، گفت: ما با چرخه اقتصادی نویی به نام ارزشمندی زمین مواجه هستیم و فکر میکنم در جای دیگر دنیا به این روال نیست که زمین تا این حد ارزشمند باشد که به سرمایه تبدیل شود. ایران در دسته کشورهایی است که میتوان با سرمایهگذاری روی زمین مال را چند برابر کرد. به همین واسطه و به دلیل چرخه معیوب مدیریت، ویلاسازیها هم گسترش پیدا کردهاند.
او افزود: یعنی زمانی که اجازه تنوع در بهرهبرداری از عرصههای جنگلی، حضور جامعه محلی و منتفع شدن پایدار از منابع طبیعی را نمیدهند، تنها چیز ارزشمندی که برای سوداگری باقی میماند زمین است. زمین هم وقتی به چنین کالای ارزشمندی تبدیل میشود از هر یگان حفاظتی قویتر نفوذ میکند زیرا هرچقدر هم نیروی نظامی در جنگل بگذاریم قدرت ویلاسازی آنقدر بالاست که دهها ارتش هم نمیتواند جلوی آن را بگیرد.
الموتی ادامه داد: اگر در این چند ساله وضعیت جنگلها را ببینید، متوجه میشوید که به آرامی جنگلها از پایین دست خورده شدهاند. ویلاسازی در بالادست ارزش بالاتری هم پیدا میکند و در نهایت این موضوع تبدیل به بازار بسیار بزرگی با گردش مالی چند ده هزار میلیاردی میشود.
متمولینی که از شهرهای کویری برای ویلاسازی راهی شمال میشوند
این فعال محیط زیست توضیح داد: امروز در تمام کوچه پس کوچههای شمال کشور متمولینی از خوزستان، اصفهان، یزد و کرمان میبینید که کارشان خرید و فروش زمین است و چون در مناطق خودشان مهارت بیشتری در مقایسه با بچههای شمال کشور داشتند اینجا هم کارشان گرفته و قویتر کار میکنند. عملا شمال کشور شبیه به کیکی شده هر سال گوشهای از آن خورده میشود.
او عنوان کرد: این یک بلای زمینی است که اگر جلوی آن گرفته نشود ما نیازی به خشکسالی و مدفون شدن جنگلها در پسماند و غیره نخواهیم داشت؛ همین ویلاسازی مانند تروریست منابع طبیعی به تنهایی جان جنگلها را میگیرد.
باغ شهری در شیراز که جان رودخانه مارگون را میمکد
هرچند تب ویلاسازی در شمال کشور تندتر است اما این موضوع در هر نقطه خوش آب و هوا و سرسبز دیگری در کشور تکرار میشود. بهمن ایزدی؛ کویر شناس و فعال محیط زیست در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز ماجرای ساخت ویلاهای غیرمجاز در منطقه سپیدان استان فارس را تعریف کرد. او با اشاره به آسیبی که ویلاسازی در آن منطقه به منابع طبیعی وارد میکند، توضیح داد: در سال نود و یک عدهای که عمدتاً از مسئولین سازمان کشاورزی و آبفا بودند در شهرستان سپیدان و مرکز استان فارس به فکر افتادند که اراضی شیبدار بالادست سد درودزن واقع در روستاهای اسفیان و تل زری را با انتقال آب رودخانه مارگون به بالا دست به باغات آبی تبدیل کنند و با توجه به اینکه بر اساس موقعیتشان از تسهیلات اداری برای گرفتن مجوزهای لازم برخوردار بودند این طرح را عنوان و پیگیری کردند. البته بر اساس اطلاعات رسیده پیش از اینکه این طرح مطرح شود و با توجه به اینکه بزرگراه آتی الاحداث شیراز- اصفهان از حدود سه کیلومتری شمال شرق روستاهای موصوف عبور میکرد، عدهای مبادرت به خرید اراضی منطقه با قیمت بسیار نازل کرده بودند.
او افزود: وزارت نیرو در آن سال میزان برداشت از آب مارگون برای این طرح را یک میلیون و ۷۳ متر مکعب در نظر گرفت اما سال ۹۳ مطالعاتی انجام شد که نشان میداد اگر ساخت باغ آبی در آن منطقه ادامه پیدا کند، بحران موجود در حوزه آبریز بختگان دوچندان شده و مشکلات اقتصادی در جلگه کامفیروز ایجاد میشود، بنابراین در سال ۹۳ آن مجوز باطل شد اما طراحان آن پروژه از پای ننشستند و به برخی از کارهای اجرایی مانند احداث جاده هفت کیلومتری با تخریب مرتع و رویشگاه درختچههای جنگلی و همچنین تخلیه لولههای با قطر ۴۵ سانتیمتر با استفاده از اعتبارات وزارت کشاورزی به کارشان ادامه دادند و پیش بینی میکردند که با لابیگری و حمایت یک سویه وزارت کشاورزی میتوانند کار را پیش ببرند و سرمایهگذاریشان به نتیجه برسد.
ایزدی توضیح داد: شایان ذکر است چندین سال است که بزرگراهی از اصفهان به سمت شیراز در حال احداث است و کسانی که میخواستند در محدوده حداقل هفتصد هکتاری اسفیان و تل زری باغ ایجاد کنند میدانستند که در آینده نزدیک این بزرگراه از آنجا عبور خواهد کرد و چهره اقتصادی منطقه را با افزایش قیمت اراضی دگرگون میکند و همین موضوع از جمله انگیزههای مجریان به منظور برنامهریزی برای اجرای انتقال آب مارگون و سرمایهگذاری در آن منطقه بود.
ویلاسازیها کار مردم عادی نیست!
این کویرشناس ضمن اشاره به اینکه ساخت باغ و ویلا در سپیدان آب شرب شیراز را تحت تاثیر قرار میدهد، عنوان کرد: آب شرب شیراز و شهرهای دیگر در گرو مدیریت صحیح و عادلانه منابع آب رودخانه کر و سرشاخههایش مانند رودخانه مارگون و همچنین مخزن سد دورودزن است. در این شرایط سخت شرم آور است که وزارت کشاورزی و به ویژه مدیران استانی و عدهای فرصت طلب میخواهند با انتقال و بهرهبرداری از رودخانه مارگون با ایجاد باغ در اراضی شیبدار اسفیان و تل زری طرحی را اجرا کنند که تعادل طبیعی و اجتماعی منطقه را به هم میریزد و بحران موجود در منطقه را افزایش میدهد.
ایزدی معتقد است که این ویلاسازیها نمیتواند کار مردم عادی باشد و عدهای با نفوذ و رانت دست به این کار میزنند. او در این باره افزود: کسانی که میخواهند در منطقه با افق غایی باغ شهر درست کنند در جریان کشیده شدن اتوبان از سالها قبل بودند و این نمیتواند کار مردم عادی باشد و حتما رانتی در این میان وجود دارد و طبیعتاً اگر آب به زمینهایی که با هزینه بسیار کم خریداری کردهاند برسد، مسیر رفت و آمد هم با اتمام بزرگراه شیراز- اصفهان از شیراز و دیگر مناطق استان فارس و استانهای همجوار هموار شود، طبعا باغات مستحدثه آتی که طبعا تبدیل به قطعات کوچک و باغ شهری می شوند با رشد چندین برابری افزایش قیمت پیدا خواهند کرد که با واگذاری و فروش آنها، برخی از سینه چاکان اجرای طرح انتقال آب مارگون هزاران میلیارد تومان سود خواهند کرد.
محیط زیست چرا ساکت است؟
یکی از مهمترین سازمانهایی که باید برای مقابله با ویلاسازیهای بیرویه برنامهریزی کند، محیط زیست است اما سوال اینجاست که این سازمان چرا تاکنون نتوانسته با رشد قارچ ماننده ویلاها در جنگل ودریا مقابله کند. محمدرضا محبوبفر؛ کارشناس و پژوهشگر بحرانهای محیطی و عضو انجمن مخاطرات محیطی و توسعه پایدار ایران در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز عنوان کرد: بودجهای که به سازمان حفاظت محیط زیست اختصاص داده شده است، صرف حل مشکلات آن نخواهد شد بلکه صرف پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان این سازمان میشود. در واقع بودجه سازمان حفاظت محیط زیست که متولی و مسئول آلودگیهای محیط زیست است و باید نسبت به تخریب آن پاسخگو باشد به میزان کافی نیست و همین هم صرف پرداختیهای خود سازمان خواهد شد. این درحالی است که بودجه باید برای انجام مطالعات و تشخیص آلودگیها و جلوگیری از آن اختصاص داده شود.
او ادامه داد: زمانی که محیط زیست کشور اولویت مسئولان نیست، بسیاری از ساخت و سازهای عمرانی و طرحهای انتقال آب که اثر تخریبی بر محیط زیست دارند، انجام میشوند درحالی که هیچ کدام مجوز زیست محیطی ندارند. البته بودجهای هم درنظر گرفته نشده که این طرحها و فعالیتهای عمرانی مورد ارزیابی زیست محیطی قرار گیرند. اعتبارات و بودجه کافی وجود ندارد و طبیعتا با این شرایط محیط زیست رها است و هر روز هم وضعیت بدتری پیدا میکند.
محبوبفر درخصوص بزرگترین نقص موجود در سیاستگذاریهای محیط زیست توضیح داد: من معتقدم که بزرگترین نقص در حوزه سیاستگذاریهای محیط زیست، این بوده که فقط رئیس سازمان تغییر کرده اما حتی اگر رئیس هم فردی متعهد و دلسوز باشد صدای او در مجموعه دولت شنیده نمیشود. گذشته از این صدای فعالان این حوزه و مردم هم شنیده نمیشود.
پژوهشگر بحرانهای محیطی عنوان کرد: مافیای اقتصادی در این مورد دخیل است و انقدر قدرت نفوذ بالایی دارد که حتی اجازه شنیده شدن صدای رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست را هم نمیدهد.
به گزارش ایسکانیوز، رئیس جمهور در سفرهایی که به استانهای شمالی داشت قول مساعد داد که به موضوع ویلاسازیها رسیدگی کند. او گفته بود که ساختمانهای درحال احداث در جنگل باید شناسایی شوند و مسئولان به این سوال پاسخ دهند که چرا در قلب جنگل ساختمان ساخته شده است؟ رئیس جمهور با تاکید براینکه نباید آجر روی آجر در قلب جنگل گذاشته شود، گفت: باید مردم در جریان گذاشته شوند که ساختمانها با چه مجوزی در دست ساخت است و در این دولت نباید عکس العملی برخورد کرد و باید با موارد قانون برخورد شود.
توجه به این موضوع از سوی رئیس جمهور اتفاق مثبتی است به شرطی که مسیر درست را طی کند و در مقابله با ویلاسازیهای بیرویه هیچ تفاوتی میان ویلاهای متعلق به برخی مسئولان و مدیران قائل نشوند و حفظ منابع طبیعی اولویت دولت سیزدهم باشد.
انتهای پیام /
نظر شما