به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز، جنبشی در سطح جهانی در حال شکل‌گیری است به نام «حق تعمیر» که از سیاست‌هایی حمایت می‌کند که به مصرف‌کنندگان امکان می‌دهد به جای خرید یک وسیله الکترونیکی جدید، دستگاه‌شان را تعمیر کنند. این جنبش در چند دهه گذشته به دلیل افزایش نارضایتی مصرف کنندگان از موانعی به وجود آمده است که تولید کنندگان برای تعمیر مستقل ابزارهای الکترونیک ایجاد می‌کنند.
تصور کنید که فقط چند سال پیش بیش از هزار دلار برای لپ‌تاپ خود خرج کرده‌اید، اما اکنون به سختی شارژ می‌شود. بدون باتری جدید، مجبورید که به یک پریز وصل باشید که هم بسیار ناخوشایند است و هم برای لپ‌تاپ مفید نیست. با این حال، از آنجا که نصب یک باتری جدید تقریبا غیرممکن است، در نهایت مجبورید که به هزار دلار دیگر برای خرید لپ‌تاپ جدید فکر کنید. در حالی که لپ‌تاپ قدیمی‌تان هیچ مشکلی به غیر از باتری ندارد. این یک تجربه جهانی است و شامل لپ‌تاپ، تلفن و حتی خودرو هم می‌شود.
پیامدهای زیست محیطی و اقتصادی
اگرچه بحث تعمیر وسایل الکترونیک در سال‌های اخیر بحث‌برانگیز شده است، مهم است که بدانیم این وضعیت اصلا تصادفی ایجاد نشده است. هزینه‌های تعمیر بیش از قیمت خرید دستگاه جدید، از رده خارج شدن ابزارها به صورت کاملا برنامه‌ریزی شده و تولید محصولات بی‌کیفیت -برای کوتاه کردن طول عمر دستگاه‌ها به منظور تحریک خرید محصولات جدیدتر- همگی شیوه‌های نگران‌کننده‌ای هستند که انگیزه‌های سودآوری پشت آنهاست.
این روند نه تنها به مصرف کنندگان آسیب می‌زند، بلکه کل جهان را با مشکل بزرگ زباله‌های الکترونیک مواجه می‌کند که روز به روز هم حجم آنها افزایش می‌یابد. با توجه به اینکه حجم زباله‌های الکترونیک در سال ۲۰۱۹ به ۵۳/۶ میلیون تن رسیده، برآورد می‌شود که این میزان تا سال ۲۰۳۰ به ۷۵ میلیون تن برسد.
بیشتر بخوانید:
ساخت ابزار الکترونیک از وسایل بازیافتی
در حالی که سیاست‌های مربوط به حذف یا بازیافت زباله‌های الکترونیک به کندی پیش می‌روند، بسیاری از کارشناسان حق تعمیر را گامی به سوی اقتصاد چرخشی می‌دانند؛ اقتصادی که مبتنی بر استفاده مجدد است.
«سام فیشلاک»، استاد موسسه مهندسی و طراحی لندن، در این مورد می‌گوید: حق تعمیر ایستادگی در برابر فرهنگ دور ریختن و چرخه آسیب ناشی از آن است. و راهی است که مصرف کننده می‌تواند با اطمینان از دسترسی به دانش و قطعات یدکی برای تعمیر محصولات و افزایش طول عمر آنها، «مالکیت» کامل‌تری بر ابزارش پیدا می‌کند.
فیشلاک می‌افزاید: اگر تولید کنندگان ابزار الکترونیک را به گونه‌ای طراحی کنند که ابتدا اجزائی که احتمال خراب شدن‌شان هست را شناسایی کنند و آنها را به راحتی و بدون نیاز به ابزارهای تخصصی یا دستورالعمل سخت برای تعویض در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند، با کاهش عظیم حجم ضایعات اینچنینی مواجه خواهیم شد.
به گفته کارشناسان، محدودیت‌های عمده‌ای وجود دارد که باعث می‌شود دست مصرف‌کنندگان برای تعمیر دستگاه‌ها و ماشین‌آلات الکترونیک بسته شود. یکی از موانع اصلی عدم آگاهی از نحوه ساخت و عملکرد محصولات است.
فیشلاک به همراه همکارانش «متیو تامپسون» و «آنوپ گروال» در مطالعه اخیری که در مجله «گلوبال چلنجز» منتشر کرده‌اند در این راستا نقش دانشگاه‌ها را در پر کردن این شکاف بررسی کرده‌اند.
دانشگاه‌ها و مهندسی پایدار
به گفته تیم فیشلاک، دانشگاه‌ها در سراسر جهان نقش مهمی در ایجاد آینده‌ای پایدارتر دارند و به عنوان ستون‌هایی در سطح ملی، بین‌المللی و محلی برای پیشبرد این توسعه عمل می‌کنند.
فیشلاک می‌گوید: حق تعمیر یک مساله مبرم است، اما اکثر مهندسان مقطع کارشناسی عموما از حرکت یا نحوه طراحی برای آن آگاه نیستند. این در حالی است که بیشتر مهندسان به وضوح مایلند تأثیر مثبتی بر جهان و محیط زیست داشته باشند، اما بسیاری از عمده محصولات مهندسی شده پس از استفاده عملا به زباله تبدیل می‌شوند.
به طور مثال، فیشلاک در مطالعه آزمایشی خود که در بخشی از دوره مهندسی سال اول موسسه مهندسی و طراحی لندن انجام داد، از دانشجویانش خواست تا یک جاروبرقی روباتیک را مطابق با اصول حق تعمیر طراحی کنند و بسازند.
آنها یک مدل یادگیری مبتنی بر پروژه را انتخاب کردند که تضمین می‌کند که هر اصل، قانون یا تکنیک بلافاصله اعمال می‌شود و سپس به درستی جاسازی می‌شود.
به گفته فیشلاک، به نظر می‌رسد دانش‌آموزان انگیزه بالایی برای طراحی محصولاتی با طول عمر بیشتر دارند، به طوری که هر کسی که ممکن است مالک آن باشد بتواند آنها را تعمیر کند. ما قطعا شاهد بودیم که دانش‌آموزان نسبت به طراحی بد بیشتر آگاه شدند. تغییر نگرش آشکاری علیه وضعیت موجود و نسبت به فرهنگی وجود داشت که به محصولات خانگی ما به عنوان سرمایه‌گذاری مادام‌العمر ارزش می‌دهد، نه زباله‌های دور ریختنی.
"فیشلاک می‌گوید: ما امیدواریم که این دانش‌آموزان پس از فارغ‌التحصیلی به ایجاد تغییر در نحوه طراحی محصولات کمک کنند. امیدواریم که با مهندسان آموزش دیده و با انگیزه بیشتر که عرضه محصولات قابل تعمیر را افزایش می‌دهند و تقاضا و حمایت بیشتر از جنبش حق تعمیر را افزایش می‌دهند، اثرات منفی کلی محصولات الکتریکی در طول زمان کاهش یابد.
پرورش فرهنگ تعمیر و پایداری
به نظر می‌رسد که با افزایش اخیر حمایت‌های دولتی، از جمله فشارهای قانونی عمده در آمریکا، بریتانیا و اتحادیه اروپا، جنبش حق تعمیر در حال افزایش است و جایگاه خود را پیدا می‌کند.
افزایش پشتیبانی عمومی، کافه‌های تعمیر، وب‌سایت‌هایی که دستورالعمل‌هایی را در مورد نحوه تعمیر دستگاه‌های مختلف با استفاده از قطعات جایگزین عمومی به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند و دیده شدن روزافزون آنها همگی به تداوم و رشد این جنبش کمک می‌کنند.
فیشلاک می‌گوید: آینده این جنبش به ما بستگی دارد. اگر ما به عنوان جمعیت، جوامع، مهندسان، شرکت‌ها و سیاستمداران خواستار دسترسی بهتر به محصولات قابل تعمیر باشیم، می‌توانیم تغییر را پیش ببریم.
با این وجود، مردم با افزایش آگاهی و آموزش در مورد آنچه که تعمیر یک محصول را آسان می‌کند، ممکن است نسبت به انتخاب‌های مخارج آینده خود آگاه‌تر شوند و در نهایت به موفقیت حق تعمیر کمک کنند.
انتهای پیام/
نظر شما