گروه علم و فناوری باشگاه خبرنگاران دانشجویی(ایسکانیوز)- دانشگاههای عربستان سعودی بیشتر روی رشتههای پزشکی و پیراپزشکی و همچنین مهندسی نفت و گاز متمرکز شدهاند و با توسعه این رشتهها سعی دارند، خود را در سطح جهانی مطرح کنند. در این راستا بودجههای هنگفتی را صرف میکنند و از آنجا که نیروی انسانی متخصص ندارند، مجبورند که نیروی انسانی خارجی استخدام کنند. نیروهای متخصص را معمولا از کشورهای اروپایی و آمریکایی و نیروهای کار را معمولا از کشورهای ضعیفی چون هند، پاکستان و بنگلادش انتخاب میکنند.
آنها مجبورند برای استخدام نیروهای متخصص حقوقهای بسیار بالایی تعیین کنند تا این حقوقها برای اساتید دانشگاههای بزرگ دنیا، پزشکان و جراحان جذابیت ایجاد کند. به غیر از حقوق بالا، تمام تسهیلات لازم برای زندگی با رفاه بالا اعم از ارائه مسکن رایگان و تمام هزینههای رفتوآمد در اختیار این اساتید قرار میگیرد. هزینههای رفتوآمد نه تنها شامل ترددهای شهری، بلکه شامل رفتوآمد به کشور اصلی اساتید آن هم دو بار در سال به شکل رایگان میشود. علاوه براین، تمام هزینههای درمان مثل دندانپزشکی نیز ارائه میشود.
دانشیار ایرانی دانشگاه برادفورد: فساد مالی در سیستم دانشگاهی انگلستان وجود ندارد/ تلاش برای وارد کردن بانوان به جامعه در عربستان
عربستان سعودی سالهاست که روی صنعت پزشکی خود به دلیل اهمیت بسیار زیاد سلامت جامعه هزینه میکند و از این رو، تمام آزمایشگاههای دانشگاهی و بیمارستانی این کشور مجهز به بهروزترین و پیشرفتهترین سیستمهاست. تجربه شخصی من اینطور بود که دانشگاه سلطنتی عربستان مجهز به پیشرفتهترین سیستمها بود، ولی کسی مهارت کار کردن با آنها را نداشت. به همین دلیل از اساتید خارجی دعوت کرده بودند تا این سیستمها را برای انجام کارهای تحقیقاتی راهاندازی کنند.
معیار انتخاب استاد
معیار انتخاب اساتید در این دانشگاهها به جای اینکه ابتدا معیار علمی باشد، ابتدا ملیت اساتید است. از نظر ملیت، اساتید آمریکایی، انگلیسی و کانادایی برایشان اهمیت بالایی دارد؛ حتی بدون در نظر گرفتن سطح علمی آنها. به همین دلیل به یک استاد آمریکایی سه برابر حقوق یک عربستانی حقوق میدهند، اما به یک استاد هندی یک سوم حقوق یک عربستانی پرداخت میکنند. از این نظر تبعیض بسیاری قائل میشوند. از نظر علمی، سابقه تدریس، تعداد مقالات، میزان تحقیقات و میزان شناخته شدن استاد در دنیا شاخص هستند.
اما مشکلی که این وسط وجود دارد این است که معمولا اساتید خارجی چند سال بیشتر در این دانشگاهها دوام نمیآورند، زیرا خود کشور هیچ جذابیت خاصی برای آنها ندارد و بعد از چند سال برایشان کسل کننده میشود و قید حقوق بالای آن را میزنند. در نتیجه، روسای دانشگاه مجبورند که هر چند سال یکبار اساتید خارجیشان را عوض کنند. با این حال، از آنجا که سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، ولیعهد این کشور، در سالهای اخیر دست به اصلاحات زده و به طور مثال، آزادیهایی را به زنان از جمله حق رانندگی به آنها داده است، این کشور با پیشرفت قابل توجهی همراه بوده است.
تسهیلات برای دانشجویان و عطش آنها برای برگشت به کشور
دانشگاههای این کشور دانشجوهای خارجی نیز پذیرش میکنند، ولی بیشتر تمرکزشان روی دانشجوهای خودشان است و علاوه بر اساتید خارجی، تسهیلاتی هم برای دانشجوهایشان در نظر میگیرند. این دانشگاهها در مقاطع کارشناسی کاملا رایگان است، اما از آنجا که نیروی متخصص برای دوره کارشناسی ارشد و دکتری ندارند، اغلب دانشجوهایشان را تشویق میکنند که به خارج از کشور بخصوص به آمریکا، انگلیس و کانادا برای ادامه تحصیل بروند با این شرایط که تمام هزینه تحصیل و زندگیشان را خود دانشگاه متقبل میشود.
من دانشجوی عمانی و خارجی هم در دانشگاه سلطنتی عربستان داشتم، اما نکته جالبتر اینجاست که دانشجویان عربستانی همان روز بعد از فارغالتحصیلی با اولین پرواز به کشورشان برمیگردند؛ دقیقا برعکس اتفاقی که در ایران میافتد. دلیلش این است که اولا این افراد زمانی که به کشورشان برمیگردند، حقوق سه تا چهار برابر متوسط حقوق مردم را میگیرند و به غیر از این، قبل از برگشتشان به کشور، کارشان کاملا تعیین و برایشان رزرو شده است. یعنی خودشان میدانند که بعد از برگشت قرار است استاد دانشگاه شوند یا در بیمارستان مشغول به کار شوند.
به غیر از این، دانشجویان قبل از بورس شدن تعهد میدهند که به کشورشان برگردند و اصلا جامعه عربستانی افتخار میکند که به کشور خود برگردد و برای کشورش خدمت کند.
دانشگاههای عربستان سعودی از نظر تحقیقاتی با هم متفاوتند. بعضی از آنها متمرکز بر تدریس و بعضی متمرکز بر تحقیق هستند. به طور مثال، دانشگاه سلطنتی از نظر تحقیقاتی بسیار سطح بالاست. به طور کلی، در شهرهایی مانند ریاض و جده کارهای تحقیقاتی بسیار خوبی در حال انجام است، اما با تمام اینها از نظر تحقیقاتی به هیچ عنوان به گرد پای ایران هم نمیرسند.
* محقق، دانشیار و مدیر گروه مهندسی بافت دانشگاه برادفورد انگلستان و یکی از موسسان دپارتمان مهندسی پزشکی در دانشگاه سلطنتی عربستان سعودی
نظر شما